سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی برای تصمیم‌گیری گروهی (به سمت GIS مشارکتی) قسمت۳۹


۵٫۴٫۴کار ارزیابی گزینه- سناریوی رویکرد مشارکتی

تقریباً همان گروه از شرکت‌کنندگان در کار انتخاب معیارها در توسعة رتبه‌بندی شهرستان‌های آیداهو نقش دارند. تنها استثنا این است که تحلیل‌گران سلامت در این مرحله از فرایند تصمیم‌گیری، توسط تسهیل‌گر گروهی جایگزین می‌شوند. حضور تسهیل‌گر گروه تا حد زیادی با تغییر ترتیب جلسة همکاری از مکان و زمان توزیع‌شده به همان مکان و ترتیب جلسه تعیین می‌شود. همچنین، رتبه‌بندی شهرستان‌ها مرحلة تصمیم‌گیری ساختاریافته‌تر به معنای اطلاعات موجود در مورد نتایج معیارها است. تأکید، دیگر بر انتخاب معیارهای ارزیابی نیست، بلکه بر اهمیت نسبی معیارهایی است که با وزن معیار نشان داده می‌شوند. در سناریوی ارائه‌شده، فرایند استخراج وزن‌ها توسط نرم‌افزار تصمیم‌گیری فضایی مشترک GCP (GeoChoicePerspectives™) (www.geochoice.com) پشتیبانی می‌شود. هر شرکت‌کننده با نرم‌افزار و پایگاه داده مشکلات تصمیم به رایانة شخصی دسترسی دارد. رایانه‌های شخصی از طریق LAN متصل می‌شوند که شامل کامپیوتر تسهیل‌کننده، متصل به نمایشگر بزرگ و عمومی است. هر شرکت‌کننده به دو ماژول از سه ماژول GCP دسترسی دارد: ChoiceExplorer™ و GeoVisual™. اولی، دارای تعدادی کارکرد است که امکان ارزیابی گزینه‌های تصمیم‌گیری و تحلیل حساسیت نتایج ارزیابی را فراهم می‌کند. دومی، توسعة نرم‌افزار محبوب ArcView® GIS است که توسط مؤسسة تحقیقات سیستم‌های محیطی (ESRI) از Redlands، کالیفرنیا، ایالات متحده توزیع شده است. GeoVisual™ اطلاعاتی در مورد توزیع فضایی مقادیر معیار، اطلاعات پس‌زمینه در مورد گزینه‌های تصمیم‌گیری و توزیع نتایج ارزیابی را نمایش می‌دهد. هر دو ماژول یکپارچه شده‌اند تا نتایج ارزیابی انجام‌شده در ChoiceExplorer™، فوراً روی نقشه در GeoVisual™ نمایش داده شود. علاوه بر این، در زیر، سناریویی از استفاده از هر دو ماژول در مرحلة تصمیم‌گیری رتبه‌بندی شهرستان ارائه می‌دهیم. یک شرکت‌کننده با باز کردن فایل داده‌های تصمیم در ChoiceExplorer™ شروع می‌کند که حاوی نام‌های اختصاری معیارهای ارزیابی و وزن‌های معیار است (شکل ۵٫۴ را ببینید). در ابتدا، وزن‌های معیار به‌طور پیش‌فرض برابر یا تا حد امکان مساوی تنظیم می‌شوند تا مجموع اوزان برابر با ۱۰۰ باشد.

 

شکل ۵٫۴ فایل تصمیم حاوی اسامی معیارهای ارزیابی و وزن معیارها در ChoiceExplorer™. مقادیر معیار برای هر شهرستان نمایش داده نمی‌شود.

به‌منظور تغییر وزن معیار، شرکت‌کننده می‌تواند یکی از سه تکنیک تعیین وزن را انتخاب کند: مقایسة زوجی، رتبه‌بندی و رتبه‌بندی  (نگاه کنید به شکل ۵٫۵). هر تکنیک بر مکانیزم شناختی متفاوتی برای برانگیختن اولویت‌ها در معیارهای ارزیابی متکی است؛ بنابراین، انتخاب تکنیک خاص، یک موضوع فردی است که باید به هر شرکت‌کننده واگذار شود. تکنیک مقایسة زوجی، وزن‌هایی را بر اساس مقایسة مستقیم یک معیار با معیار دیگر (دو به دو) تولید کرده که در آن، شرکت‌کننده ترجیح خود را با انتخاب رتبه‌ای از مقیاس ۱ تا ۹ بیان می‌کند. این تکنیک فرض می‌کند که مقایسه‌های زوجی متقابل هستند؛ به این معنی که هنگام مقایسة یک جفت معیار (A, B)، اگر معیار A به B ترجیح داده شود و رتبة ۵ را دریافت کند، به‌طور خودکار رتبة ۱/۵ به معیار B اختصاص داده می‌شود. در تکنیک رتبه‌بندی، شرکت‌کننده با تخصیص رتبه‌ای از مقیاس ۱ تا ۹ به هر معیار، وزن‌های معیار را تولید می‌کند. برخلاف مقایسة زوجی، رتبه‌بندی یک معیار فردی را در زمان در نظر می‌گیرد. در تکنیک رتبه‌بندی، شرکت‌کننده با تقسیم ۱۰۰ امتیاز که مجموع همة وزن‌ها است، به‌صراحت به هر معیار وزن اختصاص می‌دهد.

مشخص کردن اولویت‌های معیار را می‌توان با تجسم کردن کمک کرد توزیع مقادیر معیار در شکل ۵٫۶، نقشة هیستوبار شمال

شکل ۵٫۵ شرکت‌کنندگان می‌توانند یکی از سه معیار تکنیک وزن را انتخاب کنند.

 

 

شکل ۵٫۶ نقشة هیستوبار در GeoVisual™ که توزیع مقادیر معیار را ارائه می‌دهد.

شهرستان‌های آیداهو، توزیعی از دو مقدار معیار را ارائه می‌دهند: عدد تخمین زده‌شده از ویزیت‌های مراقبت‌های بهداشتی اولیة حساب‌نشده (Unmetvis) و در دسترس بودن ارائه‌دهندگان در حال تماس (Callburd). توزیع در این بخش از ایالت، نشان می‌دهد که در دسترس بودن کم ارائه‌دهندگان در حال تماس، به تعداد زیاد بازدیدهای حساب‌نشده مربوط می‌شود. این اطلاعات ممکن است انگیزة شرکت‌کننده را ایجاد کند تا به بازدیدهای بدون حساب، رتبة مهم‌تری‌ـ نسبت به در دسترس بودن ارائه‌دهندگان در حال تماس‌ـ اختصاص دهد.

پس از اینکه هر شرکت‌کننده تعیین وزن‌ها را تمام کرد، تسهیل‌گر گروه از شرکت‌کنندگان می‌خواهد که وزن‌های مربوطة خود را در قالب رأی الکترونیکی ارسال کنند (شکل ۵٫۷ را ببینید). آرا توسط تسهیل‌کننده در ChoicePerspectives™ – سومین ماژول GCP که برای

شکل ۵٫۷ منوی رأی در ChoiceExplorer™ اجازة رأی دادن در بسیاری از جنبه‌های فرایند تصمیم‌گیری، از جمله وزن معیار را می‌دهد.

ترکیب چندین دیدگاه از یک گروه هدف از ترکیب آرا با وزن معیارهای متفاوت، زمینة رسیدن به مجموعه وزنة معمولی را فراهم می‌کند . اگر شرکت‌کنندگان بتوانند بر روی مجموعه‌ای از وزن‌ها (اولویت‌های معیار) به توافق برسند، آن‌گاه یافتن رتبه‌بندی بر اساس اجماع شهرستان‌ها نسبت به وزن‌های معیار متفاوت دست‌یافتنی‌تر می‌شود. وزن‌ها در ChoicePerspectives™ با محاسبة میانگین وزن برای هر معیار ترکیب می‌شوند (شکل ۵٫۸ را ببینید).

ممکن است نتایج رأی‌گیری مورد بحث قرار گیرد و به دنبال آن، شرکت‌کنندگان با تنظیم وزن معیار موافقت کنند؛ سپس یک مجموعه وزن برای ایجاد رتبه‌بندی شهرستان‌ها بر اساس اولویت‌های گروهی در ChoiceExplorer™ استفاده می‌شود. رتبه‌بندی می‌تواند به‌طور هم‌زمان در ChoiceExplorer™ نمایش داده شده و در GeoVisual™ با استفاده از نقشة نماد درجه‌بندی‌شده تجسم شود (شکل ۵٫۹ را ببینید). شرکت‌کنندگان ممکن است در این مرحله، تصمیم بگیرند که ثبات رتبه‌های به دست‌آمده را با استفاده از تابع تجزیه و تحلیل حساسیت موجود در ChoiceExplorer ™ بررسی کنند. اگر تغییرات جزئی در وزن معیارها، تأثیری بر رتبه‌بندی گزینه‌ها نداشته باشد، ممکن است فرد به ثبات رتبه‌بندی اطمینان بیشتری داشته باشد.

در مورد توصیف‌شده دربارة ارزیابی نیازهای شهرستان‌های آیداهو برای بودجه، از نتایج رتبه‌بندی برای شناسایی ده شهرستان برتر استفاده شد. این شهرستان‌ها از نظر شرکت‌کنندگان، بیشترین نیاز به جذب متخصصان بهداشتی اضافی را داشتند. تعداد شهرستان‌ها با مقدار بودجة موجود (تقریباً.

 

 

شکل ۵٫۸ میانگین مقادیر وزن معیار از هفت رأی ارسالی محاسبه شده است.

 

۲۵۰۰۰۰ دلار آمریکا). سپس  به مراکز این شهرستان‌ها اطلاع داده شد که پزشکانی که تصمیم گرفتند در منطقة خود مستقر شوند، می‌توانند واجد شرایط وام باشند. آنان باید درخواستی را جهت بررسی توسط هیئت‌مدیرة برنامة بازپرداخت وام حرفه‌ای سلامت به وزارت بهداشت و ر

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

خانهدربارهتماسارتباط با ما