کاربرد GIS در مدیریت بحران :یشگیری قبل از وقوع با تکنولوژی مکانی

کاربرد GIS در مدیریت بحران :یشگیری قبل از وقوع با تکنولوژی مکانی

مقدمه:

امروزه، پیشرفت تکنولوژی در حوزه‌های مختلف از جمله علم و فناوری، به سرعت پیش می‌رود. با این حال، این پیشرفت‌ها با چالش‌های زیادی همراه است. هر چند که از فناوری برای تطبیق مصنوعی و تکثیر چیزها می‌توان استفاده کرد، اما اهمیت انسان‌ها و سایر موجودات زنده در مقایسه با توسعه فناوری بیشتر است. همچنین، پیشرفت تکنولوژی می‌تواند احتمال وقوع بیشتر بلاها را افزایش دهد. یک فاجعه می‌تواند به هر دلیلی، از جمله فاجعه طبیعی یا انسانی، رخ دهد. عامل اصلی شرایط اقلیمی نیز ممکن است به دلیل فعالیت‌های انسانی مانند آلودگی هوا، آب و خاک باشد. در این راستا، فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقش مهمی در مبارزه با بلاها ایفا می‌کند.

چگونه GIS می تواند به مدیریت اضطراری کمک کند

ترکیب سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی با سنجش از دور و فتوگرامتری فناوری‌ها، کاربرد یکپارچه این فناوری را در تمام مراحل چرخه مدیریت بلاها، از کاهش تا فرآیندهای بازیابی، ممکن می‌سازد. با استفاده از GIS، می‌توان به طور دقیق نقشه‌های جغرافیایی از مناطق بحرانی را تهیه کرد و با ترکیب با داده‌های سنجش از دور و فتوگرامتری، اطلاعاتی دقیق درباره وضعیت بحرانی در آن مناطق به دست آورد. این اطلاعات می‌توانند در تصمیم گیری‌های مدیریت بحران و همچنین در برنامه‌ریزی برای کاهش خسارات بلاها مورد استفاده قرار گیرند. همچنین، GIS می‌تواند در فرآیندهای بازیابی پس از وقوع بلاهای طبیعی یا انسانی نیز مورد استفاده قرار گیرد، به منظور کمک به مردم در مناطق بحرانی و بازسازی زیرساخت‌های خراب شده.

در کل، GIS یکی از ابزارهای حیاتی در مدیریت بحران است. از آن جهت که این فناوری به ما امکان می‌دهد تا به طور دقیق و سریع به اطلاعات مورد نیاز در زمان بحرانی دسترسی داشته و در صورت لزوم، تصمیماتی را در زمینه مدیریت بحران گرفت. با این حال، برای موفقیت در مدیریت بحران، نیاز است که این فناوری به همراه سایر فناوری‌های مرتبط، از جمله سنجش از دور و فتوگرامتری، با هم ترکیب شوند و توسط تیم‌های متخصص در زمینه مدیریت بحران پشتیبانی شوند. همچنین، آموزش و آگاهی‌بخشی به جامعه در زمینه استفاده از این فناوری نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

GIS (سامانه اطلاعات جغرافیایی) با توجه به امکانات و قابلیت هایش، یکی از ابزارهای حیاتی برای مدیریت اضطراری است. با استفاده از GIS، اطلاعات مکانی و جغرافیایی مربوط به یک منطقه، شهر یا کشور جمع آوری و به صورت تحلیلی در دسترس قرار می گیرند. این اطلاعات در برنامه های مدیریت اضطراری مورد استفاده قرار می گیرند و برای ایجاد سطح بالاتری از آمادگی در مقابله با حوادث طبیعی، بیماری ها، حوادث صنعتی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند.

GIS به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مدیریت اضطراری، می تواند به شرکت ها، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی کمک کند تا در برنامه ریزی، پیشگیری و مدیریت حوادث و بحران ها، به بهترین نحو عمل کنند. برای مثال، با استفاده از GIS می توان مناطقی که در معرض خطر حوادث طبیعی مانند زلزله، سیل، خشکسالی و آتش سوزی قرار دارند را شناسایی کرد و برنامه های پیشگیرانه را برای آمادگی در صورت وقوع حوادث تهیه کرد.

همچنین، GIS می تواند در پایش و کنترل بحران های طبیعی و صنعتی نیز مفید باشد. با استفاده از این ابزار، می توان به دقت مناطقی که در صورت وقوع بحران بیشترین خسارت را متحمل می شوند را شناسایی کرد و برنامه های پیشگیرانه واکنش فوری را تهیه کرد. با استفاده از این ابزار، اطلاعات مکانی و جغرافیایی سریعاً در دسترس قرار می گیرند و این امر می تواند به شرکت ها، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی کمک کند تا به بهترین نحو ممکن با بحران ها مقابله کنند.

با توجه به اهمیت و کاربرد GIS در مدیریت اضطراری، استفاده از این ابزار در برنامه های پیشگیری و مدیریت بحران ها امری ضروری است که باید در نظر گرفته شود. در نتیجه، شرکت ها، سازمان ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی باید در برنامه های خود از GIS به بهترین نحو استفاده کنند تا در مقابله باحوادث و بحران ها، آمادگی بیشتری داشته باشند و به بهترین شکل ممکن با آنها مقابله کنند. به طور کلی، GIS می تواند به شرکت ها و سازمان های مرتبط با صنایع مختلف از جمله نفت، نیروگاه ها، حمل و نقل و غیره در برنامه ریزی، پیشگیری و مدیریت بحران ها کمک کند و به آنها امکان می دهد تا با دقت بیشتری، به مناطق مستعد بحران و خطر نظارت کنند و در صورت وقوع بحران، اقدامات واکنش فوری و موثری را به شکل سریع و دقیق انجام دهند. به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی برای مدیریت اضطراری، GIS می تواند به بهبود کیفیت و کارآیی برنامه های مدیریت بحران و افزایش سطح آمادگی برای مواجهه با حوادث و بحران ها کمک کند.

پس از وقوع یک فاجعه مانند زلزله، سیل، آتش سوزی یا بلایای طبیعی و صنعتی دیگر، اولین اقداماتی که باید انجام شود، پاسخگویی به موقع و کاهش خسارات است. در چنین شرایطی، استفاده از نقشه‌های مبتنی بر داده های جغرافیایی با استفاده از فناوری GIS، می تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند در مدیریت اضطراری واقعی و مؤثر باشد.

استفاده از GIS در مدیریت اضطراری، به مدیران و ارگان‌های مسئول رسمی کمک می‌کند تا با دقت و سرعت بیشتری به مواقع بحرانی واکنش نشان دهند. با استفاده از اطلاعات جغرافیایی، می‌توان مناطقی که در برابر برخی خطرات مانند سیل، زلزله و آتش‌سوزی آسیب‌پذیر هستند، شناسایی کرد و برای آن‌ها برنامه‌های پیشگیری واکنش فوری تهیه کرد. همچنین، با استفاده از GIS می‌توان مناطقی که در صورت وقوع بحران بیشترین خسارت را متحمل می‌شوند را شناسایی و برنامه‌های پیشگیری واکنش فوری را برای آمادگی در صورت وقوع حوادث تهیه کرد.

علاوه بر این، GIS می‌تواند به کاهش خسارات و آسیب‌های ناشی از بحران‌های طبیعی و صنعتی کمک کند. با داشتن داده‌های دقیق و تحلیلی، مسئولان می‌توانند برنامه‌هایی برای مدیریت بحران‌ها و بازیابی سریع‌تر از خسارات پس از وقوع آن‌ها تهیه کنند. به‌علاوه، GIS می‌تواند در پایش و کنترل بحران‌های طبیعی و صنعتی نیز مؤثر باشد.

در کل، استفاده از GIS در مدیریت اضطراری به دلیل قابلیت دسترسی به داده‌های جغرافیایی و تحلیل آن‌ها، به شرکت‌ها، سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی کمک می‌کند تا به بهترین نحو ممکن با بحران‌ها مقابله کنند و در صورت وقوع بحران، اقدامات واکنش فوری و موثری را به شکل سریع و دقیق انجام دهند. به علاوه، GIS می‌تواند به کاهش خسارات و آسیب‌هایناشی از بحران‌های طبیعی و صنعتی کمک کند و در نتیجه، زمان و هزینه‌های مربوط به بازسازی و بازیابی بعد از بحران را کاهش دهد. بنابراین، استفاده از این فناوری در مدیریت اضطراری، بهبود قابل توجهی در پاسخگویی به بحران‌ها و حفاظت از جامعه و محیط زیست را به دنبال دارد.

در سال ۲۰۱۷، طوفان ماریا به پورتوریکو آمد و باعث شد که تاریکی سراسر جزیره فراگیر شود. همچنین، کمبود آب و غذا نیز گسترش یافت و ساکنان ماه‌ها بدون برق و با کمبود امکانات اساسی بودند. در این شرایط، بسیاری از مردم نمی‌دانستند به کجا بروند و چگونه به کمک دیگران برسند. اما گروهی از داوطلبان و توسعه‌دهندگان، نقشه CrowdRescueHQ پورتوریکو را ایجاد کردند.

این نقشه بر اساس فناوری GIS تهیه شده و به ساکنان این امکان را می‌دهد تا به سرعت آنچه را که نیاز دارند، به اطلاع امدادگران برسانند. با استفاده از این نقشه، ساکنان می‌توانند نیازهای خود را به دقت مشخص کنند و این اطلاع را به امدادگران و داوطلبانی که به نقشه دسترسی دارند، ارسال کنند. این امر باعث می‌شود تا امدادگران و داوطلبان با داشتن اطلاعات دقیق و به روز، بتوانند به سرعت و بهترین شکل ممکن به کمک مردم بپردازند.

با استفاده از نقشه CrowdRescueHQ، ساکنان پورتوریکو توانستند به سرعت به نیازهای خود دست یابند و از خدمات امدادگران و داوطلبان بهره‌مند شوند. همچنین، این نقشه به امدادگران و داوطلبان این امکان را می‌دهد تا با داشتن اطلاعات دقیق و به روز، به بهترین شکل ممکن به کمک مردم بپردازند و از تعرضات بیشتر جلوگیری کنند.

در کل، CrowdRescueHQ یک ابزار قدرتمند در مدیریت بحران و کمک به مردم در شرایط فوری است. با توجه به اینکه برخی از شرایط بحرانی مانند طوفان‌ها، زلزله‌ها و سایر حوادث اضطراری به طور غیرمنتظره و در هر لحظه ممکن است رخ دهند، استفاده از این نوع ابزارها امری ضروری به نظر می‌رسد. با استفاده از فناوری GIS و ابزارهای مشابه، می‌توان در جهت پاسخگویی به سریع‌تر و بهترین شکل ممکن به بحران‌های اضطراری عمل کرد و به مردم دسترسی به کمک‌های لازم را فراهمانده و از ایجاد آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرد.

پس از وقوع طوفان هاروی در هیوستون، دو توسعه‌دهنده از Crowdsource Rescue به این نتیجه رسیدند که با جمع‌آوری درخواست‌های کمک از رسانه‌های اجتماعی و قرار دادن آن‌ها بر روی یک نقشه، می‌توانند به افراد گرفتار یا سرگردان در مناطق بحرانی کمک کنند. این ایده، پاسخ اضطراری GIS را به وجود آورد.

با استفاده از پلتفرم GIS، درخواست‌های کمکی که از طریق رسانه‌های اجتماعی، ایمیل و یا سایر روش‌های ارتباطی دیگر فرستاده می‌شوند، جمع‌آوری و بر روی نقشه قرار داده می‌شوند. سپس، افرادی که مایل به کمک به مردم در مناطق بحرانی هستند، می‌توانند این نقشه را مشاهده کرده و به سرعت به محل حادثه بروند و به مردم در معرض خطر کمک کنند.

پاسخ اضطراری GIS به طور گسترده در بسیاری از حوادث اضطراری مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال، پس از طوفان فلورانس در کارولینای شمالی و جنوبی آمریکا، پاسخ اضطراری GIS به منظور کمک به مردم در مناطق بحرانی و ارائه خدمات بهداشتی، کمکی، تغذیه‌ای و مسکن مورد استفاده قرار گرفت. همچنین، پس از طوفان مایکل در فلوریدا، این پلتفرم برای کمک به مردم در مناطق بحرانی و به دست آوردن اطلاعات دقیق درباره وضعیت اضطراری استفاده شد.

در کل، پاسخ اضطراری GIS یک ابزار قدرتمند در مدیریت بحران و کمک به مردم در شرایط فوری است. با استفاده از این پلتفرم، می‌توان در جهت پاسخگویی به سریع‌تر و بهترین شکل ممکن به بحران‌های اضطراری عمل کرد و به مردم دسترسی به کمک‌های لازم را فراهمانده و از ایجاد آسیب‌های بیشتر جلوگیری کرد.

بلایای طبیعی شامل حوادثی هستند که به دلیل فرآیندهای طبیعی از جمله زلزله، سیل، طوفان، فوران آتشفشانی، سونامی و سایر فرآیندهای زمین شناسی ایجاد می‌شوند. این حوادث ممکن است باعث خسارات جدی برای انسان‌ها و سایر موجودات زنده و همچنین برای زیرساخت‌های مختلف شهری و روستایی شود.

به دلیل اهمیت بالای بلایای طبیعی در زندگی انسان و جامعه، استفاده از تکنولوژی‌های مختلف برای پیشگیری و مدیریت این بلایا بسیار حائز اهمیت است. یکی از این تکنولوژی‌ها، سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است که با استفاده از آن می‌توان به طور دقیق نقشه‌های جغرافیایی از مناطق بحرانی را تهیه کرد و با ترکیب با داده‌های سنجش از دور و فتوگرامتری، اطلاعاتی دقیق درباره وضعیت بحرانی در آن مناطق به دست آورد. همچنین، GIS می‌تواند در فرآیندهای بازیابی پس از وقوع بلاهای طبیعی یا انسانی نیز مورد استفاده قرار گیرد، به منظور کمک به مردم در مناطق بحرانی و بازسازی زیرساخت‌های خراب شده.

در مورد سیل به عنوان یکی از بلایای طبیعی، تکنیک‌های سنجش از دور و GIS می‌تواند به مدیریت موثر و اقتصادی بلایای سیل کمک کند. از تکنیک‌های سنجش از دور در ترکیب با فناوری GIS/Photogrammetric برای شناسایی مکان‌های سیل زده و ایجاد سرپناه برای افراد آسیب دیده استفاده می‌شود. همچنین، با استفاده از این فناوری می‌توان مسیر جایگزینی برای تخلیه آب طوفان و همچنین ساخت سازه‌های دیوار حائل را شناسایی کرد. این فرآیند همچنین به ایجاد سطوح مختلف نقشه‌های آسیب‌پذیری کمک می‌کند که مناطقی را که اغلب تحت تأثیر سیل قرار می‌گیرند و نقشه‌های پایه (گرم پنچایات، ناحیه) برای نشان دادن مکان و راه‌اندازی قایق‌ها و برنامه‌های تیم نجات را نشان می‌دهد.

در کلیه بلایای انسان‌ساز، بلایایی که به دلیل فعالیت‌های انسانی ایجاد می‌شوند، بر انسان‌ها و سایر موجودات زنده و در نهایت اکوسیستم‌ها تأثیرات منفی گسترده‌ای دارند. برخی از نمونه‌های این بلایا شامل انواع آلودگی‌ها، بلایای هسته‌ای، بلایای شیمیایی، بلایای بیولوژیکی، حملات تروریستی و سایر بلایای تصادفی هستند.

برای پیشگیری و مدیریت بلایای انسان‌ساز نیز می‌توان از تکنولوژی‌های مختلف استفاده کرد. مثلاً در مورد آلودگی هوا، سامانه‌های مدلسازی هوا و GIS می‌توانند به شناسایی مناطق پرآلود و ارائه راه‌حل‌های پیشگیری و کاهش آلودگی کمک کنند. همچنین، در مورد بلایای هسته‌ای و شیمیایی، سیستم‌های هشداردهی و پیشگیری در صورت وقوع حادثه، مانند سامانه هشداردهی هوشمند (EWS)، می‌توانند به کنترل و مدیریت بلایای احتمالی کمک کنند.

در کل، استفاده از تکنولوژی‌های مختلف به منظور پیشگیری، مدیریت و کنترل بلایای طبیعی و انسان‌ساز بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به حفاظت از جان و مال مردم و حفظ محیط زیست کمک کند.

استفاده از سنجش از دور و GIS در مدیریت بلایا

هند یکی از کشورهایی است که در برابر بلایای طبیعی و انسان‌ساز آسیب‌پذیر است و استفاده از تکنولوژی‌های GIS و مدل‌های سازگاری با بلایای طبیعی می‌تواند به مدیریت و پیشگیری از این بلایا کمک کند.

استفاده از تکنولوژی‌های GIS، RS و GPS در مدیریت بلایا و تصمیم‌گیری مفید است و می‌تواند در شرایط اضطراری کمک کند. همچنین، تجزیه و تحلیل داده‌های اجتماعی-اقتصادی و ژئوفضایی می‌تواند در مدیریت و برنامه‌ریزی بلایا و همچنین مقابله با شرایط فاجعه‌بار مفید باشد.

GIS و RS همچنین در استراتژی‌های کاهش و برنامه‌های آمادگی بسیار سودمند هستند و در مدل‌سازی خطرات بلایا و سازگاری انسان با خطرات مفید هستند. همچنین، داده‌های جغرافیایی بلادرنگ می‌تواند تخصیص منابع برای پاسخگویی به بلایا را بهبود بخشد و یک سیستم پشتیبانی تصمیم در مدیریت بلایا را فراهم می‌کند.

به طور کلی، استفاده از تکنولوژی‌های GIS و مدل‌های سازگاری با بلایای طبیعی می‌تواند به مدیریت و پیشگیری از بلایا در هند و سایر کشورهایی که در برابر بلایای طبیعی و انسان‌ساز آسیب‌پذیر هستند، کمک کند.

سیستم مدیریت بلایا

کاهش، آمادگی و بازیابی بلایا سه مرحله مهم در مدیریت بلایا هستند. در این متن، این مراحل به طور کلی توضیح داده شده‌اند، اما می‌توان آن‌ها را به طور دقیق‌تر بررسی کرد.

کاهش بلایا شامل اقداماتی است که هدف آن‌ها مهار یا کاهش اثرات یک رویداد فاجعه‌بار پیش‌بینی شده یا قبلاً رخ داده است. این شامل طراحی و اجرای راهبردها و برنامه‌هایی برای پیشگیری از وقوع بلایا و کاهش اثرات آن‌ها بر جامعه می‌شود. به عنوان مثال، آموزش افراد برای اطلاع از رفتارهای صحیح در شرایط بحرانی، توسعه نقشه‌های خطر و شناسایی مناطق آسیب‌پذیر و تدابیری برای کاهش اثرات آن‌ها مانند ساخت سد و دیوارهای محافظتی و غیره.

آمادگی در واقع به مجموعه اقداماتی اطلاق می‌شود که برای محدود کردن تأثیر حوادث فاجعه بر مردم طراحی شده‌اند. این شامل تهیه و توزیع کیت‌های اورژانس، آموزش افراد برای برخورد با بحران، تعیین نقاط تجمع و ابلاغ آن به مردم و سایر اقداماتی که در شرایط بحرانی می‌تواند به مردم کمک کند، مانند برنامه‌های امداد و نجات و غیره.

بازیابی بلایا هدف آن بازگرداندن منطقه آسیب‌دیده به حالت قبلی است. این شامل تلاش‌هایی است که باید پس از رفع نیازهای فوری اتخاذ شوند. این شامل بازسازی زیرساخت‌های اساسی مانند جاده‌ها، پل‌ها، ساختمان‌ها و غیره، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه و ارائه خدمات به جامعه می‌شود.

با توجه به اینکه بلایا همیشه قابل پیش‌بینی نیستند، استفاده از تکنولوژی و اطلاعات جغرافیایی می‌تواند در بهبود واکنش به بلایا و مدیریت بیشتر آن‌ها کمک کند. GIS و RS می‌تواند به شناسایی و پیش‌بینی خطرات کمک کند و GPS می‌تواند در ارائه خدمات اورژانسی به مناطق آسیب‌دیده کمک کند. همچنین، تحلیل داده‌های جغرافیایی می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر در مدیریت بلایا کمک کند و به طور کلی، این تکنولوژی‌ها می‌توانند در هر سه مرحله کاهش، آمادگی و بازیابی بلایا مفید باشند.

در کاهش بلایا، GIS و RS می‌توانند به شناسایی خطرات آب و هوایی و زمین‌لرزه و سایر خطرات طبیعی کمک کنند. همچنین، این تکنولوژی‌ها می‌توانند در تعیین مناطق آسیب‌پذیر و تدابیری برای کاهش اثرات بلایا مانند ساخت سد و دیوارهای محافظتی و غیره کمک کنند.

در آمادگی، GIS و RS می‌توانند در تعیین نقاط تجمع و اطلاع‌رسانی به مردم در شرایط بحرانی کمک کنند. همچنین، GPS می‌تواند در ارائه خدمات اورژانسی به مناطق آسیب‌دیده کمک کند و داده‌های جغرافیایی می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های بهتر و سریعتر در مدیریت بحران مفید باشند.

در بازیابی، GIS و RS می‌توانند در بازسازی زیرساخت‌های اساسی مانند جاده‌ها، پل‌ها، ساختمان‌ها و غیره کمک کنند. همچنین، داده‌های جغرافیایی می‌توانند در بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه و ارائه خدمات به جامعه کمک کنند.

به طور کلی، استفاده از تکنولوژی‌های GIS، RS و GPS در مدیریت بلایا می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهتر و سریعتر در هر سه مرحله کاهش، آمادگی و بازیابی بلایا کمک کند. همچنین، این تکنولوژی‌ها می‌توانند در بهبود واکنش‌ها به بلایا و کاهش اثرات آن‌ها بر جامعه مفید باشند.

مدیریت بلایا با مراحل زیر انجام می شود

برنامه‌ریزی و تحلیل، مرحله‌ای اساسی در هر فعالیت مدیریتی است که به وسیله‌ی آن، می‌توان به بهترین شکل ممکن برای مسائل و چالش‌های موجود، پاسخ داد. این مرحله شامل بسیاری از اقدامات و فعالیت‌هاست که در زیر به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

آگاهی از موقعیت، اولین قدم در برنامه‌ریزی و تحلیل است. در این مرحله، باید با دقت و با بررسی اطلاعات و داده‌های موجود، درباره مسئله یا چالش مورد نظر، شناخت بهتری پیدا کنیم. برای مثال، در مدیریت بحران، آگاهی از نوع بحران، محل وقوع، تأثیرات آن و اطلاعاتی مشابه، می‌تواند به ما در انتخاب بهترین راه حل و پاسخ بهتر به بحران کمک کند.

مدیریت اطلاعات، بخش دیگری از برنامه‌ریزی و تحلیل است که اهمیت بسیاری دارد. در این مرحله، اطلاعات و داده‌های مورد نیاز برای بررسی و تحلیل مسئله مورد نظر، جمع‌آوری، سازماندهی و تحلیل می‌شوند. برای این منظور، می‌توان از ابزارهای مختلفی مانند نرم‌افزارهای مدیریت پروژه، سیستم‌های گزارش‌دهی و دیگر ابزارهای مرتبط با مدیریت اطلاعات استفاده کرد.

عملیات میدانی، مرحله بسیار مهمی است که در آن، برنامه‌ها و راه‌حل‌های مورد نظر، در عمل، اجرا می‌شوند. در این مرحله، باید با دقت و با توجه به شرایط و محدودیت‌های موجود در میدان، به اجرای برنامه‌های تدوین شده، پرداخت. در مدیریت بحران، این مرحله شامل انجام اقدامات اورژانسی، نجات و امداد و ارائه خدمات به مردم است.

در کل، برنامه‌ریزی و تحلیل، مرحله‌ای بسیار مهم در هر فعالیت مدیریتی است که به وسیله‌ی آن، می‌توان به بهترین شکل ممکن، برای مسائل و چالش‌های موجود، پاسخ داد. این مرحله شامل آگاهی از موقعیت، مدیریت اطلاعات و عملیات میدانی است که هر کدام به نحوی متفاوت، به تحقق اهدافو رسیدن به نتایج مطلوب کمک می‌کنند. بنابراین، برای داشتن یک برنامه‌ریزی و تحلیل موثر، نیاز است که این سه مرحله با دقت و به صورت هماهنگ انجام شوند.

همچنین، در برنامه‌ریزی و تحلیل، باید به فاکتورهای مختلفی مانند منابع مالی، زمان، نیروی انسانی و تکنولوژی نیز توجه کرد. از طریق بهینه‌سازی این فاکتورها، می‌توان به بهترین نتیجه و رسیدن به اهداف مورد نظر، کمک کرد.

در نهایت، می‌توان گفت که برنامه‌ریزی و تحلیل، یک فرایند پویا و مداوم است که با توجه به تغییرات و شرایط جدید، باید همواره به روزرسانی شود. به این ترتیب، می‌توان به بهترین شکل ممکن، با مسائل و چالش‌های جدید روبرو شده، برخورد کرد و به رسیدن به اهداف و نتایج مطلوب، کمک کرد.

برنامه ریزی و تحلیل

GIS یا سامانه اطلاعات جغرافیایی، یکی از کامل‌ترین و جامع‌ترین سیستم‌های اطلاعاتی برای مدل سازی، تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی و نمایش آسیب پذیری جامعه است. با استفاده از GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، مکان‌های خطرناک را شناسایی کرده و با زیرساخت‌های حیاتی موجود، آسیب پذیری جامعه را به دقت پیش‌بینی کرد.

یکی از کاربردهای GIS، در تجزیه و تحلیل ریسک و خطرات در برنامه‌های مدیریت اضطراری است. با استفاده از مدل‌های GIS و پردازش داده‌های مکانی، می‌توان به بهترین شکل ممکن، تأثیر رویدادهای فاجعه‌بار را بر روی جامعه پیش‌بینی کرد. همچنین، با تعیین الزامات کاهش لازم، می‌توان به بهترین شکل ممکن، آمادگی زمانی که یک رویداد فاجعه‌بار رخ می‌دهد، را بهبود بخشید.

با توجه به اینکه GIS، به دلیل قابلیت‌هایی که دارد، در بسیاری از صنایع و حوزه‌های مختلف استفاده می‌شود، بهبود آمادگی و مدیریت اضطراری با استفاده از این سیستم، بسیار حیاتی است. به عنوان مثال، در حوزه مدیریت بحران، GIS می‌تواند به بهترین شکل ممکن، به تجزیه و تحلیل خطرات و ریسک‌های موجود در مناطق مختلف کمک کند و با ارائه پیش‌بینی دقیق، به بهبود آمادگی زمانی که بحرانی رخ می‌دهد، کمک کند.

در کل، GIS به عنوان یک سیستم اطلاعاتی کامل و جامع، می‌تواند در مدل سازی، تجزیه و تحلیل داده‌های مکانی، شناسایی مکان‌های خطرناک، نمایش آسیب پذیری جامعه و بهبود آمادگی و مدیریت اضطراری، بسیار مفید واقع شود. با استفاده از مدل‌های GIS و پردازش داده‌های مکانی، می‌توان به بهترین شکل ممکن، به تجزیه و تحلیل ریسک و خطرات، پیش‌بینی تأثیر رویدادهای فاجعه‌بار و تعیین الزامات کاهش لازم پرداخت.

آگاهی از موقعیت

مدیریت بلایا و اضطرار، یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین کارهایی است که در هر جامعه‌ای انجام می‌شود. در این راستا، استفاده از تکنیک‌های GIS، به منظور ارائه اطلاعات مکانی رویداد، بسیار حیاتی است. با استفاده از GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، موقعیت دقیق رویداد را شناسایی کرده و به این ترتیب، برای ارائه خدمات دقیق به جامعه، اقدام کرد.

همچنین، با پیوند دادن افراد، می‌توان اطلاعات مکانی را به بهترین شکل ممکن، پردازش کرد. به عنوان مثال، با استفاده از GPS و تلفن همراه، می‌توان به بهترین شکل ممکن، موقعیت دقیق افراد را در زمان رویداد، پیگیری کرد و با بهره‌گیری از رابط‌های نقشه GIS، به بهترین شکل ممکن، در مدیریت شرایط اضطراری، عمل کرد.

رابط‌های نقشه GIS نیز، در مدیریت شرایط اضطراری، بسیار مهم هستند. با استفاده از این رابط‌ها، می‌توان به بهترین شکل ممکن، به تحلیل دقیق موقعیت رویداد، پرداخت و با ارائه پیش‌بینی دقیق، به بهترین شکل ممکن، به مدیریت شرایط اضطراری، اقدام کرد.

در کل، تکنیک‌های GIS، به منظور مدیریت بلایا و اضطرار، بسیار حیاتی هستند. با استفاده از این تکنیک‌ها، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات مکانی رویداد را پردازش کرده و با بهره‌گیری از رابط‌های نقشه GIS، به بهترین شکل ممکن، در مدیریت شرایط اضطراری، عمل کرد. به عبارت دیگر، تکنیک‌های GIS، در ارائه اطلاعات مکانی رویداد و مدیریت شرایط اضطراری، نقش حیاتی و بسیار موثری را ایفا می‌کنند.

مدیریت اطلاعات

دستیابی به آمادگی در مدیریت شرایط اضطراری، یکی از مهمترین و پرچالش‌ترین کارهایی است که هر جامعه‌ای باید به آن توجه کند. در این راستا، جمع‌آوری و ذخیره‌سازی پیشرفته داده‌های مرتبط با شرایط اضطراری، بسیار حیاتی است. با استفاده از GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات مکانی رویداد و دیگر اطلاعات مرتبط با شرایط اضطراری را جمع‌آوری و ذخیره کرد.

یکی از مهمترین ویژگی‌های GIS، یکپارچه سازی اطلاعات از منابع دیگر است. با استفاده از GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، داده‌های مکانی را از منابع مختلف جمع‌آوری کرد و به صورت یکپارچه در محیط GIS، ذخیره کرد. این ویژگی، به بهترین شکل ممکن، در ارائه خدمات دقیق به جامعه و مدیریت شرایط اضطراری، مفید واقع می‌شود.

همچنین، راه‌حل GIS معمولاً بر اساس استانداردی مشترک است. این استاندارد، به بهترین شکل ممکن، در یکپارچه سازی داده‌های مکانی و ارائه خدمات دقیق به جامعه، مفید واقع می‌شود. همچنین، فهرست نویسی دقیق داده‌های GIS، می‌تواند در شرایط اضطراری، اطلاعات مفیدی را فراهم کند و به بهترین شکل ممکن، در مدیریت شرایط اضطراری، مفید واقع شود.

در کل، GIS به عنوان یک راه‌حل جامع برای جمع‌آوری، ذخیره و مدیریت داده‌های مکانی، بسیار حیاتی است. با استفاده از این سیستم، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات مکانی رویداد و دیگر اطلاعات مرتبط با شرایط اضطراری را جمع‌آوری، ذخیره و به صورت یکپارچه در محیط GIS، پردازش کرد. همچنین، با استفاده از استانداردهای مشترک و فهرست نویسی دقیق داده‌های GIS، می‌توان در شرایط اضطراری، اطلاعات مفیدی را فراهم کرد و به بهترین شکل ممکن، در مدیریت شرایط اضطراری، عمل کرد.

عملیات میدانی

داده‌های میدانی در برنامه‌های GIS، بسیار حیاتی و مهم هستند. با استفاده از GIS موبایل، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات میدانی را جمع‌آوری کرده و برای کاربران ارسال کرد. تیم‌های میدانی، با استفاده از این ابزار، می‌توانند به بهترین شکل ممکن، اطلاعات میدانی را جمع‌آوری کرده و برای کاربران ارسال کنند. این اطلاعات، به بهترین شکل ممکن، در تشخیص شرایط واقعی رویداد، مفید واقع می‌شود.

با استفاده از GIS موبایل، می‌توان داده‌های جدید را به تیم‌های عملیاتی در میدان ارسال کرد. این داده‌ها، می‌توانند به بهترین شکل ممکن، در تامین امنیت مردم و محافظت از جان‌ها، مفید واقع شود. به عنوان مثال، در صورت وقوع یک فاجعه، با استفاده از GIS موبایل، اطلاعات دقیق مکانی را به تیم‌های عملیاتی در میدان ارسال می‌کنیم. این اطلاعات، به بهترین شکل ممکن، در بهبود و بهره‌برداری از فرآیند پاسخ به رویداد، مفید واقع می‌شود.

همچنین، با استفاده از Mobile GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، در مدیریت شرایط اضطراری، عمل کرد. با استفاده از این ابزار، می‌توان به بهترین شکل ممکن، در پاسخ به رویداد، عمل کرد و به تیم‌های میدانی، اطلاعات دقیق و به روز را ارائه داد. همچنین، با استفاده از Mobile GIS، در مراحل بازیابی و پسا رویداد، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات دقیق را ارائه کرد و در بهبود فرآیند بازیابی، مفید واقع شد.

در کل، GIS موبایل به عنوان یک ابزار قدرتمند در جمع‌آوری و ارائه اطلاعات میدانی، بسیار حیاتی و مهم است. با استفاده از این ابزار، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات دقیق و به روز را به تیم‌های میدانی ارائه داد و در بهبود فرآیند پاسخ و بازیابی به رویداد، موثر بود.

اهداف مهم تولید پایگاه داده GIS  

مدیران بلایای طبیعی از سطوح مختلف، از جمله ایالت، شهر، و روستا، با استفاده از پایگاه داده GIS به برنامه‌ریزی برای مقابله با بلایای طبیعی، مثل زلزله، سیل، و آتش سوزی، می‌پردازند. این پایگاه داده، با ارائه اطلاعات دقیق و به روز، به مدیران این امکان را می‌دهد که در فرآیند تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای مقابله با بلایای طبیعی، به بهترین شکل ممکن، عمل کنند.

استفاده از پایگاه داده GIS، به مدیران بلایای طبیعی، در برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با بلایا، کمک می‌کند. با استفاده از این پایگاه داده، می‌توان به بهترین شکل ممکن، پیش‌بینی و هشدار اولیه یک رویداد فاجعه‌بار را ارائه داد. همچنین، با استفاده از این پایگاه داده، می‌توان به بهترین شکل ممکن، برنامه‌ریزی برای مدیریت امداد و عملیات نجات در صورت وقوع بلایای طبیعی، انجام داد.

به طور مثال، در صورت وقوع یک زلزله، با استفاده از پایگاه داده GIS، می‌توان به بهترین شکل ممکن، اطلاعات دقیق مکانی را به تیم‌های عملیاتی در میدان ارائه داد. این اطلاعات، به بهترین شکل ممکن، در بهبود و بهره‌برداری از فرآیند پاسخ به رویداد، مفید واقع می‌شود.

در کل، پایگاه داده GIS، به عنوان یک ابزار قدرتمند در برنامه‌ریزی و مدیریت بلایای طبیعی، بسیار مهم و حیاتی است. با استفاده از این ابزار، مدیران بلایای طبیعی می‌توانند به بهترین شکل ممکن، در برنامه‌ریزی و آمادگی برای مقابله با بلایای طبیعی، عمل کنند و در بهبود فرآیند پاسخ و بازیابی به رویداد، موثر بود.

پایگاه داده GIS شامل اطلاعات زیر است که در مدیریت بلایا مفید است:

استفاده از تصاویر ماهواره‌ای مختلف، به عنوان مثال، QuickBird، SPOT، و IKONOS، می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های تولید داده‌های GIS استفاده شود. با تهیه نقشه‌های پایه با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، می‌توان تم‌های مختلفی را برای GIS ایجاد کرد. علاوه بر این، با تولید نقشه‌های موضوعی مانند نقشه هیدروژئومورفولوژیکی، نقشه شیب، نقشه زمین، و تولید DEM در GIS، می‌توان به برنامه‌ریزی بلایای طبیعی کمک کرد.

استفاده از نقشه‌های سطح کلان و میکرو، همچنین، می‌تواند به شناسایی آسیب‌پذیری و شرایط تهدید کمک کند. با شناسایی مکان‌ها و مناطق ایمن، می‌توان به توانبخشی کمک کرد. همچنین، نقشه‌های جاده و مکان می‌تواند به یافتن مسیرها، پناهگاه‌ها، و مکان‌های جایگزین کمک کند. برای برنامه‌ریزی تخلیه و بهره‌برداری، نیز می‌توان از نقشه‌های GIS استفاده کرد.

مدیریت توانبخشی و بازسازی پس از فاجعه، نیز از دیگر کاربردهای GIS است. با شناسایی مناطق مناسب برای ساخت خانه‌ها و سرپناه‌ها، می‌توان به بهبود شرایط زندگی افراد کمک کرد. همچنین، شناسایی بیمارستان‌ها و امکانات پزشکی برای افراد آسیب‌دیده، می‌تواند به بهبود شرایط بهداشتی کمک کند.

از آن‌جایی که هیچ منطقه ساخت و ساز شناسایی نشده و بازسازی افراد موجود امکان‌پذیر نیست، استفاده از GIS می‌تواند به شناسایی مناطق مناسب برای ساخت و ساز کمک کند و به بهبود شرایط زندگی افراد کمک کند.

بلایا

بلایای طبیعی یا حوادث طبیعی:

بلایای طبیعی یا حوادث طبیعی، اتفاقاتی هستند که به دلیل فرآیندهای طبیعی در سطح زمین ایجاد می‌شوند. این حوادث خطرناک شامل سیل، زلزله، طوفان، فوران آتشفشانی، سونامی و سایر فرآیندهای زمین شناسی هستند. این حوادث می‌توانند باعث خسارت جدی به انسان، جانوران، محیط زیست و تمامی موجودات زنده شوند.

بلایای انسان‌ساز یا انسان‌زایی، حوادثی هستند که به دلیل فعالیت‌های انسانی ایجاد می‌شوند و بر انسان، سایر موجودات و در نهایت اکوسیستم‌ها تأثیر منفی می‌گذارند. برخی از بلایای انسان‌ساز شامل آلودگی‌های محیطی، بلایای هسته‌ای، بلایای شیمیایی، بلایای بیولوژیکی، حملات تروریستی و سایر بلایای تصادفی هستند.

در مدیریت بلایای طبیعی، تکنیک‌های جدیدی مانند سنجش از دور و GIS مورد استفاده قرار می‌گیرند. اداره ملی مدیریت بلایای طبیعی (NDMA) و اداره مدیریت بلایای ایالتی (SDMA) از تکنیک‌های سنجش از دور و GIS/Photogrammetric برای مدیریت موثر و اقتصادی بلایا استفاده می‌کنند. فناوری GIS نقش کلیدی در شناسایی مکان‌های سیل زده و ایجاد سرپناه برای افراد آسیب دیده ایفا می‌کند. همچنین، مکان‌های مناسب برای ساخت سازه‌های دیوار حائل و مسیر جایگزین برای تخلیه آب طوفان نیز شناسایی می‌شوند. این فرآیند به ایجاد سطوح مختلف نقشه‌های آسیب‌پذیری کمک می‌کند که مناطقی را که اغلب تحت تأثیر سیل قرار می‌گیرند، شناسایی کرده و نقشه‌های پایه برای نشان دادن مکان و راه‌اندازی قایق‌ها و برنامه‌های تیم نجات را نشان می‌دهد.

 

زلزله:

یکی از قدیمی‌ترین و خطرناک‌ترین بلایای طبیعی است که به انسان و زیرساخت‌های او آسیب وارد می‌کند. با پیشرفت فناوری‌های سنجش از دور و GIS، امکان نقشه‌برداری و تحلیل دقیق زمین‌لرزه‌ها و شناسایی مکان‌های آسیب پذیر به دست آمده است. سیستم‌های اطلاعات شهری مبتنی بر GIS نیز برای تحلیل داده‌های جمعیتی و زیرساختی استفاده می‌شوند.

با استفاده از GIS، می‌توان زمین‌لرزه‌های آینده را پیش‌بینی کرده و با استفاده از تحلیل بافر، آسیب‌پذیری‌ها را کاهش داد. همچنین، از ابزار تحلیل شبکه مبتنی بر GIS برای شناسایی مکان‌ها و مسیرهایی که سریع‌ترین پاسخ را به نیازهای اضطراری مانند بیمارستان و ایستگاه آتش‌نشانی ارائه می‌دهند، استفاده می‌شود. پلتفرم‌های ردیابی موقعیت مکانی بلادرنگ یا برنامه‌های کاربردی مبتنی بر وب/موبایل GIS نیز برای تعامل با نقشه‌هایی که حاوی جزئیات مکان زلزله و شدت آن، امکانات بهداشتی، اطلاعات کمپ اصلی نزدیک و ارزیابی خسارت هستند، فعال می‌شوند.

همچنین، در مدیریت بلایای تصادفی نیز از GIS استفاده می‌شود. با استفاده از این فناوری، می‌توان مکان‌های آسیب پذیر را شناسایی کرده و آسیب‌پذیری‌ها را کاهش داد. از پلتفرم‌های مبتنی بر GIS نیز برای جمع‌آوری داده‌ها در مورد حوادث آسیب‌زای زیرساختی یا آتش‌سوزی و انتشار اطلاعات به تیم‌های امدادی درگیر در ارائه کمک به آسیب‌دیدگان از بلایا استفاده می‌شود.

 

سیکلون:

یکی از مخرب‌ترین نیروهای طبیعت است که باعث تلفات گسترده و وسیعی در سراسر جهان شده است. برای مقابله با این نوع بلایای طبیعی، فناوری سنجش از دور و GIS نقش مهمی در نظارت و جمع آوری اطلاعات حاد در مورد توپوگرافی و داده‌های هواشناسی / آب و هوا ایفا می کنند. این داده ها به طور مداوم در طول زمان جمع آوری شده و برای تعیین و پیش بینی بلایای طبیعی مانند سیکلون و خشکسالی‌ها، به منظور حفاظت از محیط زیست و توسعه اکوسیستم قوی و غالب استفاده می شوند.

بلایای تصادفی مانند سیل، زلزله و حریق نیز به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدهای طبیعی جهان شناخته شده اند. فناوری سنجش از دور و GIS در مدیریت بلایای این نوع نقش مهمی دارند. آنها به منظور ثبت، پردازش و تحلیل داده‌های مربوط به شرایط هواشناسی، تغییرات آب و هوا، خشکسالی‌ها، امواج گرما و سرما، و گرمایش جهانی و اثرات آن استفاده می شوند.

بلایای آلودگی هوا، آب و خاک نیز به عنوان نوعی بلایای اقلیمی در نظر گرفته می‌شوند که باعث تأثیرات گسترده‌ای بر روی محیط زیست و اکوسیستم می‌شوند. فناوری GIS برای آمادگی اضطراری در مقابل این نوع بلایا نقش حیاتی دارد و توانسته است جان بسیاری از افراد را در طوفان‌ها و سایر بلایا نجات دهد.

از طریق استفاده از الگوریتم های تابعی ریاضی، فناوری GIS قادر است به بهبود محدودیت‌های گسترده‌ای مانند درک محیطی، تصمیم‌گیری استراتژیک، نظارت بر تأثیر تغییرات آب و هوا و تعیین خطرات آینده کمک کند. این فناوری قادر به تجزیه و تحلیل داده‌های جغرافیایی فضایی و نمایش خروجی آن به صورت بصری است که به کاربران امکان می‌دهد الگوها و روابط مربوط به بلایای طبیعی را با دقت بیشتری شناسایی کنند.

سازمان‌های دولتی و غیر دولتی که در زمینهای مختلف دنیا به مدیریت بلایا پشتیبانی می‌کنند، می‌توانند از این فناوری بهره ببرند و بهترین راهکارهای ممکن را برای حفاظت از محیط زیست و افراد در مواجهه با بلایا پیدا کنند. با توجه به این که می‌توان این داده‌های جغرافیایی را به روز رسانی کرد و به صورت پیوسته در طول زمان جمع‌آوری کرد، این فناوری قابلیت ارائه پاسخ به سرعت و به موقع به بلایای طبیعی را دارد. به همین دلیل، بخش‌های مختلف جامعه می‌توانند با استفاده از این فناوری، از جمله در زمینه مدیریت بلایا، پیشگیری از خسارت‌های ناشی از آنها، افزایش امنیت و حفاظت از محیط زیست استفاده کنند.

در نتیجه، فناوری سنجش از دور و GIS به عنوان ابزاری موثر در مدیریت بلایا و حفاظت از محیط زیست شناخته شده است. این فناوری با ارائه داده‌های دقیق و به روز، به دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و جامعه در مواجهه با بلایای طبیعی کمک می‌کند و بهبود مستمری در این زمینه ممکن است به دنبال داشته باشد.

فناوری GIS یا سامانه اطلاعات مکانی، به عنوان یکی از پیشرفت‌های اخیر در حوزه تحلیل فضایی، امکان دسترسی به داده‌های تاریخی و تحلیل آنها را برای بخش‌های دولتی و تیم‌های نجات فراهم می‌کند. با استفاده از GIS، این بخش‌ها می‌توانند نقشه‌های آسیب‌پذیری را نمایش داده و زمان خطر را بر اساس اقلیم‌های مختلف اعلام کنند. این اطلاعات به جامعه کمک می‌کند تا بهتر درک کنند که در چه زمانی و در کجا با خطراتی مانند زمین لغزش و بهمن مواجه هستند.

GIS همچنین امکان جمع‌آوری داده‌های کمی و کیفی را از طریق روابط مکانی یکپارچه می‌کند. ویژگی‌های عالی این فناوری مانند Query Builder، Overlay Analysis، Raster & Vector Analysis و رابط‌های کاربری، اجرای تحلیل مبتنی بر پرس و جو را در لایه‌های موضوعی متعدد ممکن می‌کند. با استفاده از تحلیل‌های فضایی، می‌توان نقشه‌های موضوعی مختلفی از جمله ارتفاع، شیب، جنبه و سایه تپه را توسعه داد. این تحلیل‌ها در پیش‌بینی بلایای زمین لغزش و بهمن بسیار مفید هستند.

با توجه به اینکه نگاشت خطر زمین لغزش و بهمن یک مشکل معمولی است که به یک پایگاه داده بزرگ نیاز دارد، استفاده از GIS می‌تواند به عنوان یک راه حل موثر در این زمینه مطرح شود. تجزیه و تحلیل بعدی نتایج GIS به کاربران اجازه می‌دهد تا مشکلات و نتایج را بهتر درک و تجسم کنند. به عنوان مثال، نتایج تحلیل‌های فضایی می‌تواند به کاربران نشان دهد که در مناطقی با شیب و ارتفاع بالا خطر بیشتری از زمین لغزش و بهمن وجود دارد.

بنابراین، استفاده از فناوری GIS در تحلیل فضایی و پیش‌بینی بلایای زمینی مانند زمین لغزش و بهمن، می‌تواند به جامعه کمک کند تا بهتر درک کند که در چه زمانی و در کجا با خطراتی مواجه هستند. همچنین، این فناوری به بخش‌های دولتی و تیم‌های نجات فرصت می‌دهد تا بهترین تصمیمات را در مورد مدیریت بحران‌های زمینی اتخاذ کنند و به جامعه اطمینان بدهند که در صورت وقوع بلایای زمینی، به بهترین شکل ممکن از آنها مراقبت خواهد شد. به طور کلی، استفاده از GIS به عنوان یک ابزار تحلیلی برای مدیریت بحران‌های زمینی بسیار مفید است و می‌تواند بهبود قابل توجهی در امنیت و رفاه جامعه برای ساکنین مناطق آسیب‌پذیر ایجاد کند.

COVID-19

بیماری همه‌گیر COVID-19 که در سال ۲۰۱۹ آغاز شد، به یکی از بزرگترین بلایای بیولوژیکی جهان تبدیل شد. در این شرایط، فناوری GIS به عنوان یک ابزار قدرتمند در مبارزه با این بیماری بسیار مؤثر بوده است. با استفاده از GIS، متخصصان بهداشتی می‌توانند داده‌های مربوط به موارد COVID Positive، مراکز قرنطینه، ظرفیت‌های بیمارستانی و نقاط داغ را بر روی نقشه‌های مختلفی نشان دهند و از این طریق بتوانند به بهترین شکل ممکن در کنترل شیوع بیماری کمک کنند.

همچنین، تجزیه و تحلیل مکانی با استفاده از GIS در زمان واقعی، نقش اصلی را در توزیع کارآمد واکسیناسیون‌ها بازی می‌کند. با استفاده از این فناوری، می‌توان به بهترین شکل ممکن از ظرفیت‌ها و منابع موجود برای توزیع واکسین‌ها بهره‌برداری کرد و بهترین استراتژی را برای کاهش شیوع بیماری انتخاب کرد.

برای مثال، با استفاده از فناوری GIS، متخصصان بهداشتی می‌توانند به سرعت نقاط داغ را شناسایی کرده و اقدامات لازم را برای کاهش شیوع بیماری در این مناطق انجام دهند. همچنین، این فناوری به متخصصان بهداشتی کمک می‌کند تا بهترین مکان‌ها برای اجرای فعالیت‌های پیشگیرانه و درمانی را انتخاب کنند و به بهترین شکل ممکن از منابع موجود برای کنترل شیوع بیماری استفاده کنند.

بنابراین، فناوری GIS به عنوان یک ابزار قدرتمند در مبارزه با بیماری همه‌گیر COVID-19، نقش بسیار مؤثری را ایفا کرده است. با استفاده از این فناوری، متخصصان بهداشتی به بهترین شکل ممکن می‌توانند به کنترل شیوع بیماری کمک کنند و به بهترین شکل ممکن از منابع و ظرفیت‌های موجود برای توزیع واکسین‌ها استفاده کنند.

 

 بلایای تصادفی:

بلایای تصادفی در بسیاری از موارد می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. نقص فرآیند و سیستم‌های ایمنی، خطاهای انسانی، فنی یا مدیریتی، اثر ناشی از بلایای طبیعی، پردازش یا دفع زباله‌های خطرناک و حملات تروریستی و ناآرامی‌های منجر به خرابکاری از جمله دلایل اصلی بلایای تصادفی هستند.

در این شرایط، فناوری GIS، GPS و فناوری مخابرات به عنوان ابزارهایی کارآمد در شناسایی و مدیریت بلایای تصادفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از این فناوری‌ها، می‌توان به بهترین شکل ممکن کانون تصادفی فاجعه را شناسایی کرده و به سرعت اقدامات لازم را برای مدیریت بلایای تصادفی انجام داد.

همچنین، رابط کاربری بالای برنامه‌های کاربردی مبتنی بر تلفن همراه، به عنوان یکی از ابزارهای مؤثر در ارائه ایمنی موثر و اقتصادی به جامعه یکپارچه شده است. با استفاده از این رابط کاربری، می‌توان به سرعت اطلاعات مربوط به بلایای تصادفی را به صورت آنلاین برای مردم ارائه داد و بهترین شکل ممکن از منابع و ظرفیت‌های موجود برای مدیریت بلایای تصادفی استفاده کرد.

در نتیجه، فناوری GIS، GPS و فناوری مخابرات به عنوان ابزارهایی بسیار مؤثر در شناسایی و مدیریت بلایای تصادفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از این فناوری‌ها، و با توجه به رابط کاربری بالای برنامه‌های کاربردی مبتنی بر تلفن همراه، می‌توان بهترین شکل ممکن در مدیریت بلایای تصادفی و ارائه ایمنی موثر به جامعه کمک کرد.

” مدیریت بحران

مدیریت بلایا دارای دو بخش است که عبارتند از رویدادهای قبل از فاجعه و پس از فاجعه.

• مرحله قبل از فاجعه

فعالیت های کاهش و آماده سازی باید برای کاهش تأثیر فاجعه برنامه ریزی شود.

•– فاز ۱ – کاهش: اثرات بلایا را قبل از وقوع به حداقل برسانید.

دولت مرکزی / ایالتی یا تیم‌های نجات محلی برای نجات جان و دارایی مردم برای کاهش پیامد بلایا با کمک داده‌های اطلاعات جغرافیایی اقدام می‌کنند. هدف از فرآیند کاهش با استفاده از فناوری GIS با اتخاذ و اجرای شیوه‌های کاربری و منطقه‌بندی، پیاده‌سازی و اجرای قوانین ساختمانی، بالا بردن خانه‌ها در مناطق سیل‌خیز و برنامه آگاهی حفظ می‌شود. بخش دولتی در طرح‌های کاهش بلایا با کمک نقشه‌های فاجعه پیش‌بینی‌شده مبتنی بر GIS به طور کارآمد کار می‌کند. تهیه کوتاه و بلندمدت مستمر برنامه‌های کاهش برای به حداقل رساندن تأثیر فاجعه، نیازمند شناسایی مناطق بحرانی با تجسم تعاملی آن در حالت بهینه‌سازی جغرافیایی است.

•– فاز ۲ – آمادگی: شامل توسعه یک طرح عملیات اضطراری است.

تیم‌های نجات مرکزی/استانی یا محلی آماده آماده‌سازی یک طرح عملیات اضطراری همراه با چک‌لیست واکنش به بلایا برای جوامع و اشتراک داده‌ها در بین سازمان‌های دولتی و غیردولتی هستند. توسعه پایگاه داده های مکانی برای زیرساخت ها و مکان های دارایی مانند ژنراتورها، ماشین آلات ساختمانی، منابع پزشکی و پناهگاه ها.

مرحله پس از فاجعه

اقدامات واکنشی و بهبودی برای بازگشت به زندگی عادی در حال انجام است.

•– فاز ۳ – پاسخگویی: اورژانس به مردم کمک می کند

در صورت وقوع فاجعه، مردم پس از فاجعه به کمک اضطراری نیاز دارند، داده‌های مکانی می‌توانند برای تعیین پاسخ به سؤالات کاربر در مورد موارد اضطراری مانند عملیات مرکز بهداشت، مکان‌های بالقوه پناهگاه‌های موقت و غیره استفاده شوند. دولت مرکزی / ایالتی یا تیم امدادی با کمک فناوری GIS به همه کسانی که در زمان مبارزه با یک فاجعه نیاز به کمک دارند آدرس / پاسخ می دهد.

•– فاز ۴ – بازیابی: بازگشت به زندگی عادی پس از وقوع رویداد فاجعه

سازمان/دولت از افراد آسیب دیده در طول فاجعه حمایت می کند تا آنها را با استفاده از حمایت های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی وارد زندگی روزمره خود کند. GIS اهداف کوتاه‌مدتی مانند پایش محیطی مکان‌های آسیب‌دیده، ردیابی فرآیندهای توانبخشی و پشتیبانی اقتصادی برای فرآیندهای بازیابی سریع را فراهم می‌کند. ایجاد چشم انداز بلند مدت باید برنامه های بازیابی و بازسازی بهتر و برنامه های کاهش را همراه با فناوری GIS انجام دهد.

نتیجه گیری نقش GIS در مدیریت بلایا

» فناوری GIS با استفاده از پیش بینی ها یا نقشه های مناطق خطر به شناسایی بلایا قبل از وقوع کمک می کند.

» سنجش از دور و فناوری GIS برای مدیریت بلایا یک پایگاه داده اضطراری برای افرادی که در صورت وقوع فاجعه نیاز به کمک دارند ایجاد می کند.

» پایگاه داده اورژانس حاوی اطلاعاتی در مورد بیمارستان های مجاور، پناهگاه های اورژانس و غیره است. نقشه‌های خطر یا تأثیر بلایا بر انجام اقدامات اصلاحی در برابر بلایا تمرکز دارند.

» فناوری GIS با سیستم موقعیت یابی جهانی (GPS) ترکیب شده است که به دریافت/به روز رسانی کمک تیم های نجات بلایا کمک می کند.

» GIS برای مدیریت بلایا از داده های سنجش از دور برای پیش بینی شرایط اقلیمی و ناهنجاری های اقلیمی در هر نقطه معین با مختصات طول و عرض جغرافیایی استفاده می کند.

» مسیرهای جایگزین را می توان با استفاده از فناوری مدیریت بلایا یعنی GIS برای نجات از بلایا ایجاد کرد.
جزئیات فاجعه مانند مکان رخ داده، سطح شدت، و تعداد مناطقی که تحت تأثیر قرار گرفته‌اند و جهت‌های فاجعه همه با استفاده از فناوری GIS نقشه‌برداری می‌شوند.

» نقشه‌های GIS جزئیات رویدادهای بلایای تاریخی/گذشته را نیز ارائه می‌دهد، از این اقدام مدیریت بلایا با شدت بیشتری انجام می‌شود.

» نقشه منطقه خطر بلایا ممکن است آسیب پذیری بلایا را کاهش دهد.

» در صورت وقوع فاجعه یا اضطراری پس از فاجعه، فناوری GIS از ترکیب GPS و ۵G برای افزایش کمک استفاده می کند.

» سنجش از دور و فناوری GIS جوهره قوی برای ارائه راه حل برای انواع بلایا دارند اما فقط روش و در نظر گرفتن عوامل متفاوت است.

بنابراین، بلایا به طور طبیعی یا تصادفی رخ می دهد و نمی توان آن را متوقف کرد، اما می توان از فناوری برای به حداقل رساندن ضربه و آسیب استفاده کرد.