تجزیه و تحلیل و مدل سازی زمین
زمین منبع کمیاب است، در حالی که تقریباً هر فعالیت انسانی از زمین استفاده می کند. همانطور که نیازهای انسانی و فعالیت های اقتصادی همچنان در حال گسترش است، فشارها بر منابع زمین روز به روز در حال افزایش است، رقابت و درگیری ایجاد می کند و منجر به استفاده نامناسب از منابع زمین و زمین می شود. بنابراین نیاز به مدیریت و برنامه ریزی صحیح کاربری زمین وجود دارد تا بتوان از منابع زمین به نحو احسن استفاده کرد.
کاربری زمین مجموعه ای از فعالیت های مختلف (مانند کشاورزی، جنگلداری، حفاظت از طبیعت و صنعت) است که در مناطق خاص انجام می شود. تصمیم گیری در مورد استفاده از زمین ممکن است منجر به منافع بزرگ یا زیان های بزرگ شود، گاهی اوقات از نظر اقتصادی، گاهی اوقات در تغییرات محیطی کمتر ملموس است (مسرع و بورنهام، ۱۹۸۱). مدیریت و برنامه ریزی کاربری اراضی فرآیند تصمیم گیری در مورد چگونگی مدیریت و استفاده از منابع زمین است. وظیفه آن این است که تصمیمات مدیریت و برنامه ریزی در مورد استفاده از زمین را به گونه ای هدایت کند که منابع زمین برای برآوردن نیازهای حال حاضر مفیدترین استفاده را داشته باشد و در عین حال منابع را برای آینده حفظ کند (فائو، ۱۹۷۶).
شکل ۱۰-۲ غلظت NO3-N اندازه‌گیری شده و شبیه‌سازی‌شده با SWAT در خروجی حوضه در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ (© Mishra، Singh و Singh، مورد استفاده تحت شرایط Creative Commons Attribution License. استفاده، توزیع، و بازتولید نامحدود در هر رسانه، ارائه شده نویسنده و منبع اصلی ذکر شده است).
شکل ۱۰-۳ غلظت فسفر محلول در آب اندازه‌گیری شده و شبیه‌سازی‌شده با SWAT در خروجی حوضه در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ (© Mishra، Singh و Singh، که تحت شرایط Creative Commons Attribution License استفاده می‌شود، که اجازه استفاده، توزیع و بازتولید نامحدود در هر رسانه را می‌دهد، به شرطی که نویسنده و منبع اصلی ذکر شود).
زمین دارای ویژگیهای فیزیکی و اقتصادی است. مدیریت و برنامه ریزی کاربری زمین باید بر اساس درک محیط طبیعی و اجتماعی و همچنین انواع کاربری های پیش بینی شده باشد. GIS می تواند سه نقش عمده را در مدیریت و برنامه ریزی کاربری زمین ایفا کند: (۱) نگهداری و مدیریت داده های همه منظوره، (۲) تولید اطلاعات با هدف خاص از چنین داده ها و (۳) استفاده از چنین اطلاعاتی در زمینه های تصمیم گیری کاربری زمین. کاربردهای معمول GIS شامل شناسایی تعارضات کاربری زمین، تجزیه و تحلیل و پیش بینی تغییرات کاربری زمین و تجزیه و تحلیل مناسب بودن کاربری زمین است.
به طور کلی تجزیه و تحلیل مناسب بودن کاربری زمین شامل ارزیابی و شناسایی مناطق مناسب زمین برای نوع خاص یا انواع کاربری زمین (به عنوان مثال ، کشاورزی ، جنگلداری ، حفاظت از طبیعت ، تفریح یا توسعه شهری) با توجه به اهداف و معیارهای مشخص شده است (مالچوسکی، ۲۰۰۴) به هدف آن کمک به تخصیص زمین به کاربری هایی است که بیشترین مزایای اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی را ارائه می دهند و از گذار به مدیریت پایدار و یکپارچه منابع زمین حمایت می کند. سه نوع تجزیه و تحلیل مناسب بودن کاربری زمین وجود دارد : انتخاب محل، ارزیابی زمین و تخصیص زمین.
انتخاب سایت شامل شناسایی بهترین یا بهینه ترین سایت (یا سایت ها) برای فعالیت خاص کاربری اراضی در بین مجموعه ای از سایت های امکان پذیر و رتبه بندی یا رتبه بندی سایت های جایگزین بر اساس ویژگی های آنها (مانند مکان، اندازه، شکل و سایر ویژگی های مرتبط). مثلا فرض کنید ما تعدادی سایت کاندیدای احداث سد داریم. تجزیه و تحلیل انتخاب سایت هر سایت را با توجه به اثرات بالقوه زیست محیطی و اقتصادی- اجتماعی آن ارزیابی می کند، به همه سایت های نامزد رتبه می دهد و بهترین را انتخاب می کند.
ارزیابی زمین شامل ارزیابی تناسب یا مناسب بودن یک منطقه معین از زمین برای استفاده مشخص است. هدف شناسایی مناسب ترین الگوی مکانی برای کاربری های آینده است. هدف آن پاسخ به دو سوال است : “برای هر نوع کاربری زمین، کدام مناطق از زمین مناسب تر است؟” و “برای هر منطقه از زمین برای کدام نوع کاربری بیشتر مناسب است؟” (فائو، ۱۹۷۶). ارزیابی زمین عمدتاً بر اساس ویژگی های بیوفیزیکی زمین از جمله توپوگرافی، آب و هوا، هیدرولوژی و خاک است.
تخصیص زمین مقدار مشخصی از زمین های ممکن را برای انواع خاصی از کاربری ها اختصاص می دهد. این بر اساس ارزیابی جامع پتانسیل ها و امکان سنجی منابع زمین است و به دنبال ارائه راه حلی مصالحه ای است که تلاش می کند تناسب زمین ها را برای اهداف متعدد به حداکثر برساند.
در این بخش سه مورد مطالعه موردی ارائه شده است که هر کدام نوعی تجزیه و تحلیل مناسب بودن کاربری زمین با GIS را نشان می دهند.
بدون دیدگاه