۱٫ مقدمه
به عنوان یکی از متداول ترین خطرات زمین شناسی [ ۱ ]، زمین لغزش های بزرگ اغلب فاجعه آمیز با یک منطقه تأثیرگذار گسترده هستند. چنین لغزش هایی به طور گسترده در چین رخ می دهد و هر ساله جان و دارایی مردم را تهدید می کند [ ۲ ، ۳ ، ۴ ، ۵ ]. اگرچه تلاش های زیادی در تحقیقات زمین لغزش در چین انجام شده است [ ۶ , ۷ , ۸ , ۹]، تعداد زیادی از زمین لغزش ها هنوز به طور دقیق شناسایی، پایش و پیش بینی نشده اند که منجر به خسارات زیادی می شود. یکی از دلایل این وضعیت عدم درک جامع از ویژگی های توسعه و شرایط پایداری زمین لغزش ها است. در میان همه زمین لغزش ها، زمین لغزش های سطح بالا و طولانی مدت به دلیل ارتفاع زیاد منبع لغزش به طور کلی شناسایی و پایش دشوار است. علاوه بر این، این زمین لغزش ها در ابتدا با انرژی پتانسیل گرانشی قابل توجهی مشخص می شوند که می تواند در مدت زمان کوتاهی به انرژی جنبشی تبدیل شود، بنابراین معمولاً زمان کافی برای تخلیه افراد در مکان های خطرناک باقی نمی ماند [ ۱۰ ، ۱۱ ، ۱۲ ].]. این نوع زمین لغزش ها اغلب با اثرات ضربه و خراش همراه است که منجر به آسیب های زیادی به مسیر لغزش می شود و دائماً خاک را در طول مسیر تخریب و با خود می برد. اگرچه این فرآیند سرعت حرکت زمین لغزش را اندکی کاهش می دهد، اما حجم آن به گسترش ادامه می دهد که منجر به فاصله بیشتر حرکت زمین لغزش می شود. در همین حال، تأثیر و آسیب به محیط اطراف نیز بیشتر می شود [ ۱۳ ، ۱۴ ]. چنین خطر زمین لغزشی اغلب منجر به تلفات سنگین و خسارات مالی می شود. برای مثال، رانش زمین در روستای سانشی، دوجیانگیان، استان سیچوان در سال ۲۰۱۳ باعث کشته شدن ۴۴ نفر و ناپدید شدن ۱۱۷ نفر شد [ ۱۵ ]]. در همان سال، بیش از ۶۰ خانه ویران شد و ۴۶ نفر در جریان رانش زمین Zhaojiagou در Zhenxiong، Yunnan کشته شدند [ ۱۶ ]. در سال ۲۰۱۵، در مجموع ۳۷ نفر بر اثر رانش زمین در روستای لیدونگ، شهر یاکسی، ناحیه لیاندو، شهر لیشوی، استان ژجیانگ کشته شدند [ ۱۷ ]. بنابراین، مطالعه بر روی ویژگی های توسعه و علل چنین زمین لغزش های سطح بالا و طولانی مدت برای پیشگیری و کاهش بلایا از اهمیت بالایی برخوردار است.
یک زمین لغزش بزرگ در شهر جیچانگ، شهرستان شویچنگ، استان گوئیژو (که از این پس “لغزش شویچنگ” نامیده می شود) در حدود ساعت ۲۰:۴۰ روز ۲۳ جولای ۲۰۱۹ رخ داد [ ۱۰ ، ۱۸ ، ۱۹ ، ۲۰ ]. در طی این رویداد، ۲۱ خانه ویران شد و نزدیک به ۱۶۰۰ نفر متاثر شدند، از جمله ۴۳ کشته و ۹ ناپدید شدند، با زیان اقتصادی مستقیم به ۱۹۰ میلیون یوان [ ۱۰ ، ۲۱ ]. مطالعات قبلی نشان می دهد که زمین لغزش شویچنگ با برش از موقعیت بالا، سرعت بالا و فاصله حرکتی طولانی مشخص می شود که نشان دهنده یک زمین لغزش معمولی سطح بالا و طولانی مدت است [ ۱۱ ].]. رونگ و همکاران (۲۰۲۰) راهی برای پیشبینی زمین لغزشها با ترکیب ژئودتکتور و مدل شبکه بیزی بر اساس زمین لغزش شویچنگ [ ۱ ] پیشنهاد کرد. گائو و همکاران (۲۰۲۰) روند حرکت زمین لغزش شویچنگ را بر اساس شبیه سازی عددی نشان می دهد [ ۱۳ ]. فن و همکاران (۲۰۲۰) و ما و همکاران. (۲۰۲۰) تأثیر بارندگی را بر وقوع زمین لغزش شویچنگ برجسته کرد [ ۱۱ ، ۱۹ ]. عوامل متعددی بر یک زمین لغزش تأثیر می گذارد، مانند بارندگی [ ۲۲ ، ۲۳ ، ۲۴ ]، مهندسی انسانی [ ۲۵ ، ۲۶ ]، زمین لرزه ها [ ۵ ، ۲۷ ، ۲۸ ]] و غیره عوامل فوق از عوامل خارجی زمین لغزش هستند. عوامل داخلی عبارتند از زمین یا ژئومورفولوژی [ ۲۸ ، ۲۹ ، ۳۰ ]، سنگ شناسی و ساختار [ ۲۷ ، ۲۸ ، ۳۱ ] و غیره. Wang et al. (۲۰۱۹) عوامل تأثیرگذار بلایای زمین شناسی در جنوب شرقی تبت را تجزیه و تحلیل کرد و دریافت که وقوع زمین لغزش تا حد زیادی تحت تأثیر عوامل داخلی است [ ۳۲ ]. علاوه بر این، مطالعات روی و همکاران در دارجلینگ-سیکیم هیمالیا. (۲۰۱۵) [ ۳۳ ] و در مناطق کوهستانی شمال نروژ توسط لوئیز و همکاران. (۲۰۲۰) نیز اهمیت عوامل داخلی را در توسعه زمین لغزش نشان داد [ ۳۴]. در نتیجه، ویژگی های توسعه زمین لغزش های باستانی و زمین لغزش های جدید در همان منطقه همیشه شباهت های بالایی را نشان می دهد. بنابراین، ایجاد داده های بزرگ در مورد زمین لغزش های باستانی منطقه ای برای تجزیه و تحلیل عامل تأثیرگذار توسعه زمین لغزش و پیشنهاد علمی اقدام مدیریت ریسک زمین لغزش در این منطقه مطلوب است. با این حال، تحقیقاتی که به طور نسبی عوامل تأثیرگذار زمین لغزشهای باستانی و اخیراً رخ داده را تحلیل میکنند، نادر هستند.
در این مقاله، از طریق یک بررسی میدانی دقیق، حفاری گمانه، و استخراج پارامترهای ژئومورفیک از Google Earth، ما تلاش میکنیم تا تجزیه و تحلیل بیشتری از زمین لغزش Shuicheng انجام دهیم و عمدتاً بر ویژگیهای ژئومورفولوژیکی و ساختار سازند آن تمرکز کنیم. علاوه بر این، عوامل موثر بر توسعه زمین لغزش ها با ترکیب با مطالعه زمین لغزش های باستانی در این منطقه، بر اساس ابزار تحلیلگر سه بعدی و ابزارهای تحلیل فضایی در ArcGIS تجزیه و تحلیل می شوند. در نهایت، علل داخلی و خارجی زمین لغزش به طور جامع در نظر گرفته شده و عرض پهنه خطر زمین لغزش بر اساس پارامترهای قدیمی و مدرن زمین لغزش و فرمول های قبلی ارائه شده است. این مطالعه موردی مرجعی برای شناسایی زمین لغزش های سطح بالا و طولانی مدت مشابه فراهم می کند.
۲٫ تنظیمات زمین شناسی
زمین لغزش شوئیچنگ در روستای پینگدی، شهر جیچانگ، شهرستان شویچنگ، شهر لیوپانشوی، استان گوئیژو غربی (۱۰۴ درجه و ۴۰ دقیقه ۰۳٫۰۹ اینچ شرقی، ۲۶ درجه و ۱۵ دقیقه و ۲۷ دقیقه و ۴۰ ثانیه شمالی) رخ داد. در مجاورت منطقه رانش زمین چند جاده ترافیکی وجود دارد و تنها جاده ۲۴۴ شهرستان از وسط و پشت بدنه شیب عبور می کند. در همان نزدیکی، یک دیوار حائل برای تعریض جاده شهرستانی ۲۴۴ ساخته شد و ثبات محلی را کاهش داد. با این حال، ضریب پایداری ایمنی کلی همچنان الزامات کد [ ۶ ] را برآورده می کند]. میانگین ارتفاع این منطقه از بقیه استان گوئیژو بیشتر است. رشته کوهی که در آن رانش زمین رخ داده است، در جنوب غربی به شمال شرقی، با چندین خندق کوچک برخورد می کند. هیچ رودخانه سطحی بزرگی از منطقه رانش زمین عبور نمی کند، به جز رودخانه بیپانجیانگ که از شمال منطقه می گذرد. علاوه بر این، یک مخزن که به صورت دستی حفاری می شود [ ۱۰ ] در جلوی منطقه لغزش وجود دارد.
شهرستان شویچنگ در محل اتصال بین حاشیه جنوب شرقی فلات تبت و بلوک چین جنوبی واقع شده است ( شکل ۱ الف). همچنین در جنوب غربی ناودیس پانجیانگ قرار دارد. ساختارهای گسل پلیستوسن به خوبی در منطقه مورد مطالعه توسعه یافته است. ویژگیهای زمینشناسی محلی شامل گسل Yadu در شمال، گسل Xiongwu، گسل Xiaganhe و گسل Youjiang در جنوب، و گسل Tianshenqiao و گسل Xiaojiang در غرب ( شکل ۱ ب)، با چینخوردگیها و گسلهای در هم آمیخته، منجر به سنگهای قوی میشود. تکه تکه شدن زمین لرزه های زیادی در اطراف زمین لغزش شویچنگ، به ویژه در امتداد گسل Xiaojiang در تاریخ رخ داده است ( شکل ۱).ب). به عنوان مثال، زلزله ۲۰۲۰ Mw5.1 Qiaojia و زلزله ۲۰۱۴ Mw6.2 Ludian در شمال غربی منطقه لغزش Shuicheng رخ داد.
متفاوت از اکثر زمین لغزش ها در استان گوئیژو، زمین لغزش شویچنگ در لایه های بازالت به جای یک لایه سخت بالا و پایین نرم یا یک لایه بین لایه ای با لایه های نرم و سخت رخ داد [ ۱۰ ]. لایه های نزدیک ( شکل ۲ ) عمدتاً شیل ماسه ای پرمین است که با زغال سنگ، سنگ آهک چرت، بازالت (P ۲ ) و سنگ آهک با دولومیت و شیل ماسه (P ۱ ) و ترکیب آنها (P) در وسط قرار گرفته است. سنگ آهک و شیل ماسه تریاس (T ۱ )، دولومیت، شیل بین لایه ای سنگ آهک (T ۲ ) و ترکیب آنها (T ۱ + ۲ ) و ماسه سنگ کوارتز سنگی تریاس و زغال سنگ رسی ماسه ای (T ۳ )) سنگ آهک کربونیفر با شیل و شیل شنی با زغال سنگ یا آلومینیت (C ۱ )، سنگ آهک و دولومیت (C ۲ ) و بسترهای موازی آنها (C) مخلوط شده است. علاوه بر این، مقدار کمی از شیل ماسه ژوراسیک با سنگ آهک در هم آمیخته شده است (J ۱ ). کنگلومرای سرخ مایل به قهوه ای سوم و خط میانی زغال سنگ از شن و ماسه سنگریزه و گلسنگ (E)؛ ماسه سنگ کوارتز دونین با شیل شنی در هم آمیخته شده است (D ۱-۲ ). دولومیت کامبرین، سنگ آهک و سنگ آهک آهکی (ε۳ ) .
۳٫ مواد و روشها
در این مطالعه، ویژگی های ژئومورفولوژیکی و چینه شناسی زمین لغزش شویچنگ با بررسی های میدانی و نمونه برداری گمانه به دست آمده است. در بررسی میدانی، خروجیهای دیوار عقبی زمین لغزش و آثار خراشیدهای باقی مانده در منطقه لغزش را از طریق مشاهدات مستقیم ثبت میکنیم و سپس سنگشناسی آنها را بر این اساس تعیین میکنیم. همراه با اندازهگیریهای درجا و تصاویر از وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (UAV)، جهت لغزش کلی زمین لغزش تخمین زده میشود و ویژگیهای توپوگرافی و ژئومورفولوژیکی به تفصیل شناسایی میشوند [ ۷ ، ۹ ]]. علاوه بر این، کار حفاری و نمونه برداری در محل نیز انجام می شود. مجموعاً ۱۱ گمانه در نمونه برداری چیده شده است که از این میان گمانه های ۲، ۴ و ۵ عمود بر جهت لغزش زمین لغزش و گمانه های ۱، ۲، ۳، ۶، ۷، ۸، ۹، ۱۰ و ۱۱ موازی با جهت لغزش زمین لغزش هستند. بر اساس اطلاعات چینه شناسی و داده های گمانه منطقه شیب قبل و بعد از وقوع زمین لغزش، مقطع زمین لغزش را رسم می کنیم. ترکیب مواد بدنه لغزش، سطح لغزش و بسترهای لغزش زمین لغزش با حفاری به دست میآید و تأثیر طبقات و عوامل ساختاری بر زمین لغزش پس از آن بر اساس دادههای سنگشناسی، درجه هوازدگی و ساختار زمینشناسی مورد بحث قرار میگیرد. علاوه بر این، از طریق Google Earth، ما می توانیم تصاویر سنجش از دور را برای مشاهده زمین لغزش شویچنگ و شناسایی زمین لغزش های باستانی به دست آوریم. در نتیجه، ارتفاع، زاویه شیب، مساحت و فاصله خروجی زمین لغزش شویچنگ به دست میآید که متعاقباً برای تأیید فرمول پیشبینی تجربی فاصله لغزش زمین لغزش استفاده میشود.
متفاوت از بسیاری از مطالعات قبلی، ما زمین لغزش های باستانی در اطراف زمین لغزش Shuicheng را بررسی می کنیم. با توجه به فعالیت های انسانی، ویژگی های چنین شکست های شیب قدیمی قابل توجه نیست و بنابراین شناسایی آنها از طریق بررسی های میدانی دشوار است. برای حل این مشکل، فناوری سنجش از دور و پلتفرم Google Earth برای شناسایی زمین لغزشهای باستانی و ایجاد فهرستی در منطقه مورد مطالعه انتخاب شدهاند [ ۱۹ ، ۳۵ ، ۳۶ ]]. علائم تفسیری شامل مستقیم و غیر مستقیم است. علائم مستقیم، تصاویر با مرزهای آشکار، از جمله محیط زمین لغزش، پله های زمین لغزش، شکستگی های نابجایی و کششی در لبه پشتی زمین لغزش و بدنه رسوب شده در جلوی زمین لغزش است. علائم تفسیر غیرمستقیم تغییرات توپوگرافی ناشی از زمین لغزش است، مانند توپوگرافی مسطح غیر معمول در نزدیکی خندق های شیب دار و تغییر کانال به سمتی که از زمین لغزش فاصله دارد. با توجه به شکل آن، بدنه زمین لغزش به چند ضلعی توصیف می شود. چند ضلعی ها از Google Earth به ArcGIS وارد می شوند. با ترکیب دادههای مدل رقومی ارتفاع (DEM)، پارامترهای توپوگرافی و هندسی و ویژگیهای توزیع فضایی زمین لغزشهای باستانی توسط یک ابزار تحلیلگر سه بعدی و ابزارهای تحلیل فضایی در ArcGIS تجزیه و تحلیل میشوند.۳۷ ، ۳۸ ، ۳۹ ، ۴۰ ]. توزیع مکانی زمین لغزش های باستانی در عوامل ژئومورفیک (ارتفاع، شیب و جهت) در این منطقه با تراکم تعداد زمین لغزش (LND) و درصد سطح زمین لغزش (LAP) مشخص می شود. در این مطالعه، عوامل ژئومورفیک از DEM با وضوح ۱۲٫۵ متر از ماهواره رصد زمین پیشرفته (ALOS) استخراج شده است. داده های لایه از نقشه زمین شناسی ۱:۱۵۰۰۰۰۰ استان گوئیژو (اطلس زمین شناسی چین) استخراج شده است.
در نهایت، با ترکیب بارش و داده های جغرافیایی و اطلاعات حاصل از مطالعات قبلی، علل داخلی و خارجی زمین لغزش شویچنگ مورد بحث قرار می گیرد. بر اساس پارامترهای ژئومورفیک زمین لغزش Shuicheng و دیگر زمین لغزش های باستانی، فرمول قبلی Corominas (1996) برای تعیین محدوده پهنای پهنه خطر زمین لغزش های بالقوه آینده در منطقه مورد مطالعه اعمال می شود [ ۴۱ ].
۴٫ نتایج
۴٫۱٫ ویژگی های سرزمین شویچنگ
۴٫۱٫۱٫ ویژگی های شکل زمین
قبل از وقوع زمین لغزش، منطقه زمین لغزش یک شکل لندفرم میان کوهی از نظر ساختاری فرسایش یافته بود، جایی که زمین در جنوب و غرب بالا و در شمال و شرق کم است. زاویه شیب از ۱۵ درجه تا ۲۵ درجه، با لبه های جلویی ملایم تقریباً ۳ درجه متغیر است ( شکل ۳ ). تعداد زیادی از ساختمان های مسکونی در جلوی منطقه لغزش زمین پراکنده شده اند و لبه های میانی و پشتی آن به طور متراکم با پوشش گیاهی پوشیده شده است. ساختمان های مسکونی پراکنده در وسط منطقه لغزش زمین توزیع شده اند و جاده ۲۴۴ شهرستان از لبه پشتی منطقه لغزش عبور می کند ( شکل ۴ a).
نتایج بررسی های میدانی نشان می دهد که کل پوشش گیاهی بر اثر ضربه و خراشیدن بدنه زمین لغزش رانده شده است. در جلوی منطقه لغزش، برخی از ساختمانهای مسکونی توسط مواد لغزش مدفون شدهاند، و زمین نسبتاً ملایم میشود، با برجستگی ۲۰٫۱۰ متر و یک تغییر شیب کوچک ( شکل ۵ الف). ساختمانهای مسکونی و پوشش گیاهی در ناحیه مرکزی زمین لغزش به دلیل حفاظت از بدنه زمینشناسی صلب تقریباً بیتأثیر هستند ( شکل ۵).ب). خود بدنه زمین لغزش پس از برخورد با جسم صلب زمین شناسی شکسته می شود و حرکت رو به پایین خود را در طول دو خندق از سر می گیرد. نتایج اندازه گیری در Google Earth دو روند خندقی را به ترتیب در N5° E و N34° E نشان می دهد. آثار فراوانی از ضربه و حرکت خراش در محل وجود دارد [ ۱۳ ]. در لبه پشتی منطقه لغزش، جاده شهرستان ۲۴۴ توسط مقداری مواد لغزش تخریب و مدفون شده است و دیوار بازالتی نمایان شده در دیوار پشتی قابل مشاهده است ( شکل ۵ ج).
از تصاویر بهدستآمده توسط Google Earth، مشاهده میشود که یک ساختمان مسکونی در منطقه منبع زمین لغزش تخریب شده و تا حدودی توسط زمین لغزش منتقل شده است (پانل قرمز در شکل ۴ ب). پارامترهای Google Earth نشان می دهد که بدنه زمین لغزش در ارتفاع حدود ۱۶۹۰ متری بریده شده و در ارتفاع ۱۲۱۰ متری متوقف و انباشته شده است. یعنی اختلاف ارتفاع نسبی بین لبه های جلو و عقب ۴۸۰ متر و فاصله خروجی ۱۳۰۰ متر اندازه گیری شده است. علاوه بر این، اکثر مطالعات قبلی زمین لغزش شویچنگ را به سه بخش تقسیم کردند: منطقه منبع، منطقه بیل زدن و خراشیدن، و منطقه تجمع [ ۶ ، ۱۰ ، ۱۳ ].] که قسمت اول آن قسمت از لبه عقب زمین لغزش تا جاده شهرستان ۲۴۴ است. محاسبات ما نشان می دهد که مساحت کل زمین لغزش شویچنگ در حدود ۳۴۸۶۰۰ متر مربع و مساحت ناحیه منبع حدود ۳۳۲۰۰ متر مربع است .
۴٫۱٫۲٫ ساختار چینه شناسی
نهشته های زمین لغزش شامل رس سیلتی و سنگ بلوک کولوویال هولوسن (Q ۴ del ) با سنگ بستر زیرین (بازالت) عضو دوم (P ۲ β ۲ ) سازند بازالت Emeishan پرمین بالایی ( شکل ۶ ) است. با توجه به داده های گمانه حفاری، هر لایه ژئوتکنیکی به شرح زیر است (از بالا به پایین):
- (۱)
-
نهشته های زمین لغزش کواترنر (Q ۴ del )
سنگ بلوک: قهوه ای مایل به زرد، کمی مرطوب و کمی متراکم، متشکل از بلوک های بازالت، شن و خاک رس سیلتی، با اندازه ذرات ۲۲-۳۵۰ میلی متر و نسبت حدود ۵۵-۶۰٪. خاک رس سیلتی پلاستیکی است و سنگ را پر می کند. ضخامت سنگ بلوک آشکار شده توسط گمانه ۲٫۶۹ (DH2) – 12.6 متر (DH6) است.
خاک رس سیلتی (خاک بازالت): قهوه ای مایل به قرمز، کمی مرطوب، استحکام کم، چقرمگی کم، سطح صاف برش با چاقو. ضخامت در معرض گمانه ۰٫۲۵ (DH4) – 14.27 متر (DH11) است.
- (۲)
-
دومین عضو (P ۲ β ۲ ) سازند بازالت امیشان در پرمین فوقانی
بازالت: خاکستری، پورفیری و ساختاری عظیم. کریستالهای پورفیری عمدتاً پیروکسن دانهای با گستره اندازه بین ۱ تا ۳ میلیمتر هستند و ماتریکس عمدتاً میکروکریستالی پلاژیوکلاز و شیشهای با ساختار درهم آمیخته شیشهای است. توده سنگ به صورت ستونی یا ستونی کوتاه است که سنگ بستر اصلی منطقه لغزش است. پس از وقوع زمین لغزش، لایههای بازالت در معرض دید به وضوح در لبه پشتی منطقه لغزش قابل مشاهده هستند و خراشهای آشکاری را در سطح در معرض دید نشان میدهند ( شکل ۵ د).
سطح مقطع زمین لغزش ( شکل ۶ ب) نشان می دهد که بدنه رسوبی روند ضخیم شدن پیوسته را در امتداد جهت حرکت زمین لغزش نشان می دهد، در حالی که حداقل ضخامت آن در گمانه ۸ ظاهر می شود. بدنه زمین شناسی صلب در مقابل گمانه ۸ شکسته است. رانش زمین در حال کاهش با سرعت بالا به ذرات کوچک در امتداد خندق های کم ارتفاع تبدیل می شود. در نتیجه، ضخامت رسوبات تثبیت نشده در گمانه ۸ کوچکتر شده است. سطح مقطع عمودی نسبت به جهت حرکت زمین لغزش ( شکل ۶ج) نشان می دهد که ضخامت و ترکیب رسوبات اساساً در گمانه های ۲، ۴ و ۵ مشابه است، که نشان می دهد رسوبات با ضخامت یکنواخت در شیب اصلی متعلق به یک زمین لغزش باستانی است. برخلاف نهشتههای دو دیواره لغزش آسیبدیده (گالههای ۴ و ۵)، نسبت سنگ بلوک در نهشتهها بزرگتر است و سطح سنگ بستر (بازالت) در داخل زمین لغزش (گاله ۲) کم است که نشان میدهد که لایه بازالت زمانی که رانش زمین شویچنگ رخ داد آسیب دید.
۴٫۲٫ درس های آموخته شده از زمین لغزش های باستانی
در این مطالعه، ما ۱۱۵۸ زمین لغزش باستانی را در محدوده ۲۶-۲۶٫۷۱ درجه شمالی و ۱۰۴٫۲۷-۱۰۵ درجه شرقی، با مساحت توزیع کلی در حدود ۵۶۸۵ کیلومتر مربع و کل منطقه اشغالی تقریباً ۱۷۷٫۶۳ کیلومتر مربع تجزیه و تحلیل می کنیم ( شکل ۷ a). . با توجه به رابطه بین حجم و مساحت زمین لغزش (V = 1.3147 × A ۱٫۲۰۸۵ ) [ ۴۲ ] و روش تقسیم اندازه [ ۴۳ ]، ۱۳ زمین لغزش (که حدود ۱٫۱۲٪ از کل را تشکیل می دهند) کوچک با حجم کمتر تعیین می شوند. بیش از ۱۰ × ۱۰ ۴ متر مکعب . حجم ۴۳۷ زمین لغزش (حدود ۳۷٫۷۴ درصد کل) از ۱۰ × ۱۰ ۴ تا ۱۰۰ × ۱۰ ۴ متر مکعب است .، متعلق به سایز متوسط. ۶۵۴ زمین لغزش (حدود ۵۶٫۴۸ درصد از کل) با حجمی از ۱۰۰ × ۱۰ ۴ تا ۱۰۰۰ × ۱۰ ۴ متر مکعب به عنوان لغزش بزرگ وجود دارد. از این تعداد، ۵۳ زمین لغزش (حدود ۴٫۵۸٪ از کل) با حجم بین ۱۰۰۰ × ۱۰ ۴ تا ۱۰،۰۰۰ × ۱۰ ۴ متر مکعب به شکست های شیب بسیار بزرگ نسبت داده می شود. فقط یک زمین لغزش با حجم بیشتر از ۱۰۰۰۰ × ۱۰۴ متر مکعب به عنوان اندازه غول پیکر در نظر گرفته می شود. به طور کلی، خطرات زمین لغزش در این منطقه بیشتر با اندازه متوسط و بزرگ مشخص می شود ( شکل ۷).ج)، با تعداد محدودی از مقیاس های کوچک و بسیار بزرگ. علاوه بر این، تراکم تعداد لغزش (LND) و درصد سطح زمین لغزش (LAP) در منطقه مورد مطالعه به ترتیب ۰٫۲۰۳۷ km- ۲ و ۳٫۱۲٪ است.
کمترین ارتفاع منطقه مورد مطالعه ۶۲۴ متر و بالاترین آن ۲۸۲۶ متر با اختلاف ارتفاع حدود ۲۲۰۲ متر است ( شکل ۱ ). نوسانات زیادی در این منطقه وجود دارد و کوه های زیادی وجود دارد. در منطقه، ارتفاع منطقه منبع زمین لغزش قدیمی نسبتاً بزرگ است، عمدتاً بیش از ۱۵۰۰ متر، که حدود ۸۰٪ از کل را تشکیل می دهد. اوج تعداد زمین لغزش های باستانی در ۱۹۰۱-۲۱۰۰ متر ظاهر می شود ( شکل ۷ ب). پایه های شیب بیشتر در ۱۵۰۱-۱۷۰۰ متر توزیع شده اند ( شکل ۷ ب). در اینجا، ۸۰ درصد زمین لغزشهای باستانی بیش از ۱۰۰ متر در اختلاف ارتفاع هستند که بیشتر آنها ۱۰۰-۲۰۰ متر هستند ( شکل ۷ ب).
برای فاکتورهای ارتفاعی، مقادیر اوج LAP و LND به ترتیب ۶٫۹٪ و ۰٫۳۱ km -۲ در محدوده ارتفاعی ۹۰۰-۱۳۰۰ متر است. این به این دلیل است که مساحت منطقه با ارتفاع ۹۰۰-۱۳۰۰ متر و بالاتر از ۲۵۰۰ متر کوچکتر است، در حالی که مساحت مربوط به ۱۷۰۰-۲۱۰۰ متر بزرگتر است. مقادیر تراکم تعداد زمین لغزش در منطقه با ارتفاعات <900 متر، ۱۳۰۰ متر تا ۱۷۰۰ متر، ۱۷۰۰ متر تا ۲۱۰۰ متر، ۲۱۰۰ متر تا ۲۵۰۰ متر و > 2500 متر ۰٫۰۰۷ کیلومتر در ۲ ، ۰٫۲۲ کیلومتر در ۴ کیلومتر مربع ، ۰ است . ۲ ، ۰٫۰۱ km -۲ ، و ۰٫۲۸ km -۲ ، به ترتیب. روند منحنی LAP اساساً با LND سازگار است ( شکل ۸ب). با افزایش زاویه شیب، LAP با زاویه شیب همبستگی مثبت دارد، در حالی که LND در ابتدا افزایش مییابد و سپس با افزایش زاویه شیب کاهش مییابد. در میان آنها، زمانی که شیب بیشتر از ۵۰ درجه باشد، LAP افزایش مییابد در حالی که LND کاهش مییابد، که ممکن است توسط یک زمین لغزش بزرگ ایجاد شود ( شکل ۸ d)، که نشان میدهد لغزشهای بزرگ احتمالاً توسط شیبهای با زاویه بالا ایجاد میشوند. مساحت مربوط به هر نوع شیب در این منطقه تغییرات کمی را نشان میدهد و از ۸۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر مربع متغیر است . مقدار LND در شیب شمال غربی اساساً برابر با شیب شیب شمال غربی است. مقدار به ۰٫۳ کیلومتر مربع می رسد، که حداکثر مقدار LND است. علاوه بر این، مقدار LAP شیبی که به این دو جهت متمایل می شود نیز به طور قابل توجهی بیشتر از مقدار LAP در جهات دیگر است ( شکل ۸ f)، که با شیب متمایل به جهت W و NE دنبال می شود. این پدیده نشان می دهد که شیب رو به شمال در مقایسه با شیب رو به جنوب، منطقه مستعد زمین لغزش است.
۵٫ بحث
۵٫۱٫ علت زمین لغزش شویچنگ
زمین لغزش Shuicheng در سازند بازالت Emeishan فوقانی پرمین، که میزبان اتصالات ستونی قابل توجهی و شکافهای ساختاری است، رخ داده است، که یک ساختار موزاییک کاتاکلاستیک را ارائه میدهد. اکثریت قریب به اتفاق اتصالات سنگ دارای تمایل N30 درجه شرقی هستند که مطابق با جهت لغزش N23 ° E زمین لغزش Shuicheng است [ ۶ ]. این ممکن است با فعالیت تکتونیکی قوی ناشی از عمل بین فلات جنوب شرقی تبت و جنوب چین مرتبط باشد، همانطور که توسط زلزله های تاریخی مکرر منعکس شده است ( شکل ۱).آ). در منطقه مورد مطالعه، چندین ناحیه تغییر شکل ساختاری با چینها و گسلهای توسعهیافته با یکدیگر تعامل دارند. فعالیت تکتونیکی قوی منجر به درزهای بازالتی به خوبی توسعه یافته می شود، به ویژه آنهایی که در جهت شمال فرو می روند، که در آن سنگ ها از نظر ساختاری ناپایدار یا حتی شکسته هستند [ ۲۷ ، ۲۹ ]. بنابراین، دامنه های رو به شمال در این منطقه مستعد لغزش هستند ( شکل ۸ ). تحت هوازدگی طولانی مدت، به تدریج یک لایه رسی بر روی سطح درزها تشکیل شده است که باعث کاهش مقاومت مکانیکی بازالت می شود. فعالیتهای تکتونیکی قوی نیز دلیلی برای تشکیل کوهها یا گرند کنیونهای فراوان با نوسانات زمین و برجستگیهای توپوگرافیک است که منجر به لغزشهای مکرر با اختلاف ارتفاع زیاد میشود.شکل ۷ ). زمین لغزشی مشابه این زمین لغزش که از ارتفاع بالاتر شروع می شود، می تواند انرژی پتانسیل گرانشی را پس از بریدن با سرعت بالا به مقدار زیادی انرژی جنبشی تبدیل کند و در نتیجه شرایط را برای وقوع زمین لغزش ها فراهم کند [ ۱۳ ].
طبق آمار نشان داده شده در شکل ۹ ، بارندگی در شهر جیچانگ شروع به افزایش می کند و توده سنگ به تدریج شروع به فروپاشی می کند. به جز بارندگی ۸۵ میلی متری در ۲۳ جولای، میزان بارندگی روزانه در ۱۹ ژوئن و ۲۵ ژوئن نیز به ترتیب به ۸۲ میلی متر و ۵۹ میلی متر می رسد که به سطح باران شدید تا طوفان باران تعلق دارد [ ۲۰ ، ۴۴ ، ۴۵ ]. بنابراین، حدس زده می شود که وقوع زمین لغزش با بارندگی انباشته چند روزه به جای بارش شدید در همان روز ارتباط دارد. دلایل تأثیر بارندگی انباشته بر پایداری زمین لغزش به شرح زیر است:
(۱) سطح شیب اصلی قبل از وقوع زمین لغزش عمدتاً از خاک رس پس از هوازدگی شدید بازالت تشکیل شده است. رس نفوذپذیری ضعیفی دارد و برای تخلیه آب های زیرزمینی مساعد نیست. علاوه بر این، به منظور تعریض بزرگراه همسایه، تیم سازنده یک دیوار حائل در جلوی بدنه لغزش ایجاد کرده است که کانال زهکشی طبیعی آب های زیرزمینی را مسدود می کند. علاوه بر این، دیوار بیشتر مانع تخلیه آب های زیرزمینی می شود و در نتیجه باعث افزایش محتوای آب در خاک شیب تحت شرایط بارندگی چند روزه می شود [ ۱۹ ].
(۲) چند روز بارندگی منجر به افزایش فشار هیدرواستاتیک آب زیرزمینی شده است، در حالی که آب زیرزمینی تخلیه نشده ممکن است خاک را برای مدت طولانی خیس کرده باشد. در شرایط فشار هیدرواستاتیک بالا، ساختار اصلی تودههای سنگ بازالت از بین میرود و درزها و شکافها به هم متصل میشوند تا شکافهای بزرگتری ایجاد کنند. شکاف های ایجاد شده در اثر تخریب به سرعت با آب های زیرزمینی پر می شوند، که به تخریب ساختار سنگ و تضعیف بیشتر استحکام خاک ادامه می دهند تا زمانی که توده های سنگی از ارتفاعات بالا بریده می شوند و باعث ایجاد فاجعه بزرگی می شود [ ۴۶ ] ۴۷ ، ۴۸ ].
علاوه بر این، همراه با تصاویر سنجش از دور و تحقیقات میدانی، Ma et al. (۲۰۲۰) پیشنهاد کرد که مسیر حرکت زمین لغزش با مسیر زهکشی زیرزمینی مطابقت دارد [ ۱۹ ]. این نتیجه نشان می دهد که آب های زیرزمینی قابل زهکشی نیستند و محتوای آب خاک در امتداد کانال زهکشی به سرعت بالا می رود که منجر به ناپایداری خاک اطراف و تخریب و حرکت بعدی زمین لغزش در طول مسیر می شود. همچنین نشان می دهد که بارندگی شدید مداوم و آب های زیرزمینی نمی توانند به موقع تخلیه شوند، عامل اصلی ایجاد زمین لغزش است [ ۱۹ ].
۵٫۲٫ پیشنهادات در مورد منطقه خطر زمین لغزش
مطالعات قبلی تایید کرده اند که فاصله لغزش زمین لغزش را می توان با فرمول پیش بینی تجربی زیر بدست آورد [ ۴۱ ]:
که در آن L فاصله لغزش یک زمین لغزش است (یعنی فاصله افقی بین حیاط خلوت منطقه لغزش و دورترین انتهای زمین لغزش). V حجم زمین لغزش، H ارتفاع شیب، و ε خطای پیشبینی است که از توزیع نرمال N(0، ۰٫۰۱۶) تبعیت میکند. ضریب اطمینان ۹۵٪ است زیرا مقدار ۰٫۲۳۵ ± است. با ترکیب فرمول حجم زمین لغزش (V = 0.106 × A ۱٫۳۸۸ ، که در آن A مساحت منطقه منبع یک زمین لغزش است) [ ۴۹ ]، میتوانیم فاصله لغزش تجربی زمین لغزش شویچنگ (Ls) را بدست آوریم. بر اساس نتایج مطالعات قبلی و Google Earth، مساحت منطقه منبع، ارتفاع شیب، فاصله لغزش واقعی (La) زمین لغزش شویچنگ و مقادیر حداکثر و حداقل محاسبه شده Ls در زیر به دست آمده است.جدول ۱ .
در مقایسه، فاصله لغزش واقعی (La) زمین لغزش شویچنگ بین مقادیر حداکثر و حداقل محاسبه شده تجربی (Ls) است، که نشان میدهد فرمول پیشبینی تجربی را میتوان کاملاً در منطقه اطراف زمین لغزش شویچنگ اعمال کرد. مشابه زمین لغزش شویچنگ، زمین لغزش باستانی اولیه ممکن است بار دیگر بیثبات شود تا یک زمین لغزش جدید تشکیل شود و کل بدنه زمین لغزش باستانی ممکن است در آینده به منطقه منبع لغزش تبدیل شود. بر اساس آمار زمین لغزش های باستانی منطقه، بزرگترین و کوچکترین زمین لغزش در منطقه مورد مطالعه به ترتیب دارای مساحت S ۱ = ۳,۷۱۱,۲۳۰ متر مربع و S ۲ = ۱۴۰۴ متر مربع و ارتفاعات شیب H ۱ می باشد.= ۵۲۸ متر و H ۲ = ۲۵ متر. بر اساس فرمول تجربی، L ۱ بین ۲۱۱۵٫۴ و ۳۵۰۸٫۷ متر و L ۲ بین ۳۹٫۵ و ۶۵٫۶ متر است. بنابراین، هنگام ساخت خانهها، مدارس و سایر تأسیسات مهم ساختمانی در منطقه مورد مطالعه، پیشنهاد میکنیم که منطقه در ≈۳۵۰۰ متر از زمین لغزش احتمالی باید مورد توجه و مطالعه دقیقتری قرار گیرد تا از خطرات زمین لغزش جلوگیری شود.
۶٫ نتیجه گیری
(۱) زمین لغزش شویچنگ یک زمین لغزش سطح بالا و طولانی با اختلاف ارتفاع ۴۸۰ متر و فاصله حرکت افقی ۱۳۰۰ متر است. شیب در جهت شمال شرقی با زاویه شیب ۲۵ درجه کاهش می یابد. این ویژگیهای شکل زمین به خوبی با ویژگیهای ژئومورفولوژیکی مکانهای مستعد زمین لغزش بر اساس مجموعه دادههای ۱۱۵۸ زمین لغزش باستانی در این منطقه توسط ابزارهای تحلیلگر سه بعدی و فضایی در ArcGIS مطابقت دارد. ساختار چینهشناسی زمین لغزش در گمانهها، روند حرکت انحراف زمین لغزش و شکل ژئومورفیک اولیه را نشان میدهد و در عین حال، نشان میدهد که زمین لغزش شویچنگ توسط یک زمین لغزش باستانی بازسازی شده است.
(۲) بر اساس تجزیه و تحلیل جامع، فعالیت تکتونیکی قوی منجر به تشکیل زمینهای بلند و شیبهای شیبدار میشود و درزهای سنگ بستر را تحت هوازدگی بعدی میشکند و شرایط را برای وقوع زمین لغزش فراهم میکند. علاوه بر این، بارندگی چند روزه باعث افزایش فشار هیدرواستاتیک آب زیرزمینی، بار شیب و نیروی لغزش و در نتیجه کاهش لایه اشباع از آب سنگ ناشی از اثر روانکاری و از دست دادن اصطکاک پایه می شود. در چنین شرایطی، توده های سنگی در شیب راحت تر می لغزند و باعث آسیب بیشتر در منطقه می شود.
(۳) فرمول پیشبینی تجربی قبلی فاصله لغزش از Corominas (1996) برای برآوردن وضعیت واقعی در منطقه مورد مطالعه توسط پارامترهای زمین لغزش Shuicheng تأیید شده است. بنابراین، منطقه در ≈۳۵۰۰ متر دور از منبع خطر (زمین لغزش های باستانی) پیشنهاد می شود که در طول ساخت و سازهای مهندسی در منطقه مورد مطالعه مورد توجه و مطالعه قرار گیرد، که احتمالاً معیار مدیریت خطر زمین لغزش موجود در منطقه است.