تئوری سیستم اطلاعات جغرافیایی (قسمت ۷)

 

انواع فرمت های رستری

المان پایه در مدل داده شبکه ای یا مدل داده رستری pixel است. هر پیکسل نماینده قسمتی از زمین است.یک Mixed Pixelسلولی است که منطقه زمینی مربوط به آن از بیش از یک کلاس تشکیل شده باشد و (قدرت تفکیک) Resolutionآن با توجه به ابعاد پیکسل مشخص می شود. برخی از فرمت های رستری عبارتند از:

-Grid

Img_

_Bmpو Jpeg

Standard Raster Format_

TIFF_

Geo_TIFF_

GIF_

JPEG_

DEM_

BIL_وBIP

RS Landsat_

Grid:یکی از فرمت هایی که نرم افزار  ArcGIS تولید و پشتیبانی می کند،فرمتGrid است. اغلب لایه های رستری که با ArcGIS تولید می شوند به طور پیش فرض به صورت Grid هستند(در هنگام تولید مدل ارتفاعی زمین). البته بسته به نیاز و نوع داده آن را به فرمت های دیگری تغییر داد.به عنوان مثال چنان چه قرار است داده های تولید شده در نرم افزار ERDASاستفاده شود بهتر است به فرمت image تبدیل گردد.

 

Img:یکی از فرمت های پرکاربرد داده های رستری Img است .تصاویر ماهواره ای اغلب با این فرمت ارائه می شود.این فرمت قابلیت ذخیره داده های چند باندی تصاویر ماهواره ای را به صورت ترکیب های کاذب رنگی دارد.

Bmpو Jpeg:داده های رستری بااین فرمت ها قابلیت نگهداری Coordinate System را در خود ندارند.اغلب عکس های رقومی یا نقشه های کاغذی اسکن شده با چنین فرمت هایی ذخیره می شوند. Jpegدر مقایسه با سایر فرمت ها دارای حجم پایین تری است.به طور معمول در انواع فرمت ها بین حجم داده ها و کیفیت آن ها رابطه معکوس وجود دارد.

Standard Raster Format:براساس فرمت های Photographic  است. ساختار فایل آن شامل یک Headerبا طول ثابت و یک Keywordیا Magic Number برای تشخیص فرمت است و اغلب دارای یک جدول رنگ است.

TIFF: برای ذخیره سازی و خواندن فایل های اسکن شده استفاده می شود.در آن می توان از تکنیک های فشرده سازی و Run Length استفاده کرد و مانند فرمت GIF به ۲۵۶ رنگ محدود نیست.

Geo_TIFF:اگر در TIFFفرمت Header را در طول و عرض جغرافیایی لبه های پیکسل قراردهیم به این فرمت می رسیم.

GIF:برای فایل های رستری (به خصوص با لبه های شارپ) استفاده می شود و استفاده از آن در اینترنت معمول است.

JPEG:یک فرمت معمول Picture است.از یک سیستم فشرده سازی با قدرت تفکیک متغیر استفاده می شود و دارای Resolution Recovery جزئی و کلی است.

DEM: با National Mapping Division Of USGS تولید می شود و دارای دو نوع نمایش است:

داده های ارتفاعی ۳۰متری از نقشه های ۷٫۵ دقیقه ای با مقیاس ۱:۲۴۰۰۰

داده های رقومی زمین با دقت ۳ثانیه و در مقیاس ۱:۲۵۰۰۰۰

BILوBIP:این فرمت را سیستم های RS تولید می کنند. از تکنیک های مختلفی برای ذخیره سازی مناطق روشنایی که به صورت همزمان در چندین رنگ یا باند طیفی به دست می آیداستفاده می کند.

RS Landsat:در آن از تصاویر ماهواره ای Landsat و اطلاعات BIL استفاده می شود. در برنامه های Map Factory،IDRISI،GRASS مورد استفاده قرار می گیرد.تبادل اطلاعات از این فرمت های رستر آسان است.

به غیر از فرمت های مذکور داده های رستری دارای فرمت های دیگری نیزهستند. Pixیکی دیگر از فرمت های رستری است که با نرم افزارGeomatica تهیه و ارائه شده است و یا فایل های تصاویرAster به صورت JDF هستند .

مراحل انجام یک پروژه در GIS

۱٫مشخص کردن هدف:هدف با وجود یک مشکل مطرح می شود.

۲٫مشورت با کارشناس مورد نظر:در این مرحله برای به دست آوردن شروط مسئله باید با کارشناسان مربوطه مشورت کرد. برای این کار از پرسش نامه دلفی استفاده می شود.پس از جمع آوری پرسش نامه ها دوباره آن ها را بین کارشناسان پخش می کنندتا کارشناسان نظر سایر کارشناسان را مورد نقد و بررسی قرار دهندو در نهایت بتوانند ضوابط و معیارها را استخراج کنند.

۳٫جمع آوری داده:از سازمان ها ودستگاه های مختلف می توان داده ها را جمع آوری و یا در صورت لزوم خریداری کرد.همچنین برخی از داده ها را می توان از لایه های دیگری تهیه نمود.به عنوان مثال می توان از لایه DEMنقشه شیب منطقه را تهیه کرد.

۴٫صحت سنجی و کنترل کیفی داده ها: بااستفاده از نرم افزارهای آماری مانند Excel،SPSSو SAS می توان این کار را انجام داد.

۵٫وارد کردن داده ها به محیط نرم افزار:در این مرحله داده ها وارد محیط نرم افزار می شوند که در GIS به این مرحله GIS_Ready می گویند.

۶٫انتخاب ابزارمناسب:کارشناس مربوطه Extention مناسب را مانند Spatial Analyst یا ۳D Analyst انتخاب می کنند.

۷٫روش کار:روش ها و مدل های مناسب با توجه به هدف پروژه انتخاب می شود.برای این کار باید با مطالعه مقاله و تحقیقات گذشته روش مناسبی را انتخاب کرد.

۸٫پردازش:در سیستم پردازش های لازم انجام می شود.

۹٫مشخص شدن جواب:پس از مرحله پردازش به جواب می رسیم.

۱۰٫کنترل زمینی:ممکن است خطاهای دستگاهی یا انسانی موجب شود جواب نادرست باشد.

۱۱٫تصمیم سازی:ارائه پیشنهاد به سازمان های مربوطه در مرحله تصمیم سازی است.

۱۲٫تصمیم گیری:در این دستگاههای اجرایی پروژه را اجرا می کنند.